ฟังแล้วทำไมยังไม่รู้ความจริง

ผู้ฟัง ในการฟังธรรม ทุกคนก็ฟัง พยายามเข้าใจในสิ่งที่ได้ยินได้ฟัง

ท่านอาจารย์ พยายามเข้าใจ หรือฟังแล้วพิจารณาไตร่ตรอง

ผู้ฟัง ฟังแล้วพิจารณาไตร่ตรองครับ ผมอาจจะใช้คำพูดผิด ฟังแล้วพิจารณาไตร่ตรองสิ่งที่ได้ยินได้ฟัง ก็คือที่ท่านอาจารย์ได้บรรยายมาทั้งหมด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในวันนี้ท่านได้พูดว่า ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นธรรมที่ปรากฏให้รู้ได้ ทีนี้จากการฟัง ผมคิดว่า หลายท่านก็ยังไม่รู้ความจริงตามที่ท่านอาจารย์บรรยายให้ฟังผ่านมาเมื่อกี้นี้เอง พวกเรายังไม่รู้ความจริง อันนี้เป็นปัญหาในการศึกษาธรรม เมื่อไม่รู้ความจริง ก็อยากจะรู้ความจริง แต่เมื่อยังไม่รู้ก็สงสัย ไม่ทราบว่า คนอื่นจะสงสัยอย่างนี้หรือเปล่า แต่ผมสงสัยว่า เราก็ฟัง แต่ยังไม่รู้ความจริง จะเป็นเพราะความจำยังไม่มั่นคง สัญญาความจำยังไม่มั่นคง หรือยังฟังไม่ดีพอ ก็คิดไปต่างๆ นานา ก็พยายามทำความเข้าใจคำพูดที่ปัญจทวารพูด

ท่านอาจารย์ แต่ไตร่ตรองสิ่งที่ได้ยินได้ฟังหรือเปล่า อย่างคำว่า “ธรรม”

ผู้ฟัง ก็ไตร่ตรอง

ท่านอาจารย์ ทำไมไปคิดถึงอย่างอื่น แล้วเราจะทำอย่างไร เราจึงจะเข้าใจ

ผู้ฟัง หมายความว่า ที่ผมคิดว่า จะให้เข้าใจ ที่ท่านอาจารย์บอกว่า อย่างเช่นสิ่งที่ปรากฏทางตา จะต้องทำความเข้าใจรู้ความจริงเรื่องของสิ่งที่ปรากฏทางตา ก็มีการเห็นกับสิ่งที่ปรากฏทางตา ก็ฟังไปๆ มันก็ยังไม่เป็นเสียที

ท่านอาจารย์ จะให้เป็นอะไรคะ

ผู้ฟัง ก็ยังไม่รู้ความจริง

ท่านอาจารย์ ก็กำลังค่อยๆ เข้าใจในขณะที่กำลังเห็นว่า เห็นมีจริงๆ ค่อยๆ ตามไปช้าๆ เห็นมีจริงๆ ให้ค่อยๆ เข้าใจว่า สิ่งที่มีจริงเป็นธรรม และเกิดแล้วด้วยจึงได้ปรากฏ แต่ไม่รู้ในขณะที่เกิด และในขณะที่ดับ เพราะสิ่งใดก็ตามที่เกิดแล้วต้องดับ

เพราะฉะนั้น ไม่รู้ความจริงอย่างนี้ เพราะเหตุว่าเพิ่งฟัง ถ้าใครก็ตามฟังแล้วรู้ความจริงอย่างนี้ น่าอัศจรรย์ คือถ้าไม่สะสมความรู้ความเข้าใจที่จะเข้าใจได้ทันที ก็ต้องอาศัยการอบรม คือ ค่อยๆ ฟังไปจนกว่าจะเข้าใจขึ้น แต่ถ้าคิดว่า ฟังแล้วเมื่อไรจะรู้ความจริงอย่างนี้ นั่นก็ไม่ถูก เพราะเป็นความเข้าใจที่ตรงว่า ขณะนี้มีสภาพธรรมจริงๆ แล้วหนทางที่จะเข้าใจขึ้น ลองพิจารณาว่าอาศัยอะไร ผู้ที่มีการเห็น มีการฟัง และรู้ความจริงของสภาพธรรม ในอดีตก็มีแล้วมาก แต่ว่าหลังจากนั้นมาจนถึงสมัยนี้ การฟังของบุคคลในครั้งนี้กับครั้งโน้นต่างกัน บุคคลในครั้งโน้นมีโอกาสได้ฟังพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าจากพระโอษฐ์ และได้สะสมปัญญามามาก ที่จะไม่สงสัย สามารถรู้โดยรู้ลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะที่กำลังฟัง แล้วก็ประจักษ์ได้

เพราะฉะนั้น ผู้ที่ไม่สามารถประจักษ์ความจริงเหมือนบุคคลในครั้งโน้น และไม่ใช่ทุกท่านด้วย ผู้ที่ได้ฟังธรรมในครั้งโน้นก็ไม่ใช่จะรู้แจ้งอริยสัจธรรมทุกท่าน

เพราะฉะนั้น จะรู้ได้อย่างไร อันนี้เป็นสิ่งที่ควรเข้าใจให้ถูกต้อง ไม่ใช่แล้วเราจะต้องทำอย่างไร เราถึงจะรู้ได้ แต่จะต้องพิจารณาเหตุผลว่า เมื่อธรรมกำลังมีเดี๋ยวนี้แล้วไม่รู้ แล้วจะอบรมเจริญอย่างไรที่จะให้ปัญญา คือความเข้าใจถูกในสิ่งที่ได้ยินได้ฟังเกิดขึ้น รู้แล้วใช่ไหมคะ ฟังต่อไปอีก พิจารณาสิ่งที่มีจริงต่อไปอีก