สหชาตปัจจัย

ท่านอาจารย์ สหชาตปัจจัย "สห" แปลว่า พร้อมกัน ด้วยกัน ร่วมกัน " ชา -ตะ" ก็คือ เกิด

เพราะฉะนั้นสภาพธรรมใดก็ตาม ไม่ได้มุ่งหมายอื่นเลย ชื่อของแต่ละปัจจัย ก็จะเจาะจงเฉพาะความเป็นปัจจัยนั้นๆ เพราะฉะนั้นไม่ได้แยกนามธรรม หรือรูปธรรมใดๆ ทั้งสิ้น ความหมายของปัจจัยนี้ก็คือว่าสภาพธรรมใดก็ตามที่เกิดพร้อมกัน ขณะนั้นสภาพธรรมหนึ่งเป็นสหชาตปัจจัยให้อีกสภาพธรรมหนึ่งเกิดขึ้น โดยการเกิดขึ้นพร้อมกัน

เพราะฉะนั้นเราก็จะรู้ได้ อย่างธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม ไม่ได้แยกกัน เกิดพร้อมกันโดยแต่ละธาตุก็เป็นสหปัจจัยให้ธาตุอื่นๆ เกิด

จิตที่เกิดพร้อมเจตสิก ก็เป็นสหชาตปัจจัย

จิต เจตสิก เกิดพร้อมกับจิตตชรูป จิตเป็นสหชาตปัจจัยให้จิตตชรูปเกิด แต่ต้องแยกให้ละเอียดว่าจิตตชรูปไม่ได้เป็นสหชาตปัจจัยให้จิตเกิด เพราะว่าจิตนั้นเกิดเพราะเจตสิกเป็นปัจจัย อันนี้ก็เป็นเรื่องที่ละเอียดต่อไป แต่อยากจะให้ทราบเพียงพอสมควร ที่จะเข้าใจได้ แล้วก็เป็นพื้นฐานที่มั่นคง และต่อไปก็จะแยกออกไปอีก

อ.อรรณพ จากนั้นก็มุ่งให้มีความเข้าใจในขั้นต้น แล้วเมื่อเราศึกษาเรื่องใดแล้ว มีโอกาสจะพิจารณาถึงพระธรรมในหมวดใดที่สอดคล้อง เพราะว่าธรรมก็ไม่แยกกัน