รูปมีสมุฏฐาน ๔

รูปมีสมุฏฐาน ๔ คือ บางรูปมีกรรมเป็นสมุฏฐาน บางรูปมีจิตเป็นสมุฏฐาน บางรูปมีอุตุเป็นสมุฏฐาน บางรูปมีอาหารเป็นสมุฏฐาน แต่ละกลุ่มๆ รูปใดซึ่งเกิดขึ้นเพราะกรรม รูปนั้นไม่ได้เกิดเพราะจิต หรือเพราะอุตุ หรือเพราะอาหาร รูปใดซึ่งเกิดขึ้นเพราะจิต รูปนั้นไม่ได้เกิดเพราะกรรม อุตุ อาหารเป็นสมุฏฐาน

เพราะฉะนั้นแต่ละรูปแต่ละกลุ่มของรูปก็ต้องมีสมุฏฐานของตนๆ

และสำหรับปัจจัยที่ ๑๓ ปัจจัยนี้ คือ กัมมปัจจัย บอกแล้ว แสดงแล้วว่ารูปซึ่งต้องเกิดขึ้นเพราะกรรมเป็นปัจจัย

และในขณะที่จิตเกิดขึ้นดวงหนึ่งๆ เว้นทวิปัญจวิญญาณแล้ว มีจิตตชรูปเกิดร่วมด้วย เพราะฉะนั้นในขณะที่จิตเกิดขึ้น ไม่ได้เกิดแต่เฉพาะจิต มีเจตสิกเกิดร่วมด้วย ทั้งจิต และเจตสิกเป็นจิตตุปา เป็นสมุฏฐานที่จะให้รูปเกิดขึ้น เป็นจิตตชรูป