จิตสงบได้โดยไม่ต้องนั่งสมาธิ

ผู้ฟัง คือว่าขณะที่ยังไม่ได้ศึกษา ไม่ได้ปฏิบัติที่ไหน ก็ไม่มีอาจารย์สอนด้วย มีแต่ตำรา ก็ปฏิบัติไป เหมือนกับตามลำพัง แต่ก็ไม่มีปัญญาที่จะแก้ไขตัวเองเลย คะ บางครั้งจิตเป็นสมาธิก็รู้สึกเป็นสุข ชอบใจ มีโลภะเกิด ครั้งหลังนั่งอีก จะให้จิตเป็นอย่างนั้นอีก ก็ไม่มีอีก อย่างนี้เป็นต้น แต่พอมาเจริญสติปัฏฐาน อย่างที่อาจารย์สอนแล้วก็ จิตสงบได้ โดยที่ไม่ต้องไปนั่งสมาธิ คือว่าขณะที่มีสติระลึกรู้มากๆ จิตก็ได้รับความร่มเย็นเพิ่มขึ้น ตามลำดับ อันนี้ก็เป็นสมาธิ ที่ประกอบด้วยปัญญา มันก็สะอาด เบา แล้วก็ไม่ต้องไปนั่งนานๆ อย่างที่เคยจดจ้องอยู่โดยปราศจากปัญญา

ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้น จุดมุ่งหมาย ไม่ควรจะเป็น สมาธิ แต่ควรจะเป็น ความสงบของจิต ซึ่งเป็นกุศลเพิ่มขึ้น แล้วเมื่อความสงบเพิ่มขึ้น ถ้ามีปัจจัยที่จะให้ความสงบนั้น ตั้งมั่นอยู่ได้นาน ประกอบด้วยสมาธิ พร้อมด้วยสัมปชัญญะบริบูรณ์ ผู้นั้นจะรู้ตามความเป็นจริง ว่า ความสงบเพิ่มขึ้น แล้วเป็นความสงบจริงๆ สภาพที่ปราศจากโลภะ โทสะ โมหะ ในขณะนั้นเป็นกุศล ผ่องใส่ ซึ่งเป็นความสงบ ปราศจากอกุศล แล้วก็ประกอบด้วย สมาธิที่มั่นคงขึ้น ทีละเล็กทีละน้อย ไม่จำเป็นที่ท่านจะต้องไปต้องการสมาธิโดยที่ไม่ประกอบด้วยปัญญา และไม่ใช่ความสงบ