การศึกษาพระธรรมต่างจากการศึกษาทางโลก

อุไรวรรณ คุณกุลวิไลมาฟังธรรมแล้วเบื่อบ้างหรือยังคะ

กุลวิไล การศึกษาพระธรรมจะแตกต่างกับการศึกษาทางโลกมาก ถ้าจะถามว่าเบื่อไหม ไม่เบื่อหรอกค่ะ เพราะจริงๆแล้วก็เป็นการศึกษาเรื่องตัวของเราเอง ถ้าเราไม่ได้ศึกษาพระธรรม ชีวิตประจำวันเราเป็นไปกับรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ มียินดีบ้าง เสียใจบ้าง แต่เราก็ไม่รู้ความเป็นไปเพราะเหตุปัจจัยใด

จากการศึกษาพระธรรม ค่อยๆให้เราเห็นสภาพธรรมตามความเป็นจริงแล้วที่สำคัญก็คือว่า เห็นโทษของการติดข้องในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ คือ เห็นสภาพธรรมที่เกิดกับเราในชีวิตประจำวันจริงๆแล้วสุขทุกข์อยู่ที่กิเลสของเราจริงๆ ไม่มีผู้อื่นทำ แต่เราสะสมอกุศลธรรมไว้มาก เราชอบสิ่งไหน ไม่ได้สิ่งนั้น โทสะเกิดขึ้น อันนี้คือสิ่งที่เรามีจริง แล้วเราก็หวั่นไหว มีความทุกข์ที่เกิดขึ้นกับเราได้ในชีวิตประจำวัน ซึ่งพระสูตรนี้ก็ดีมาก เพราะท่านแสดงถึง ขันธ์ ๕ นั้นเป็นภาระ เพราะถ้าเราไม่เห็นว่า การเกิดมามีรูป มีจิต มีเจตสิก ซึ่งจริงๆแล้ว เรามีความติดข้องมาก การศึกษาธรรมก็เป็นประโยชน์ เพราะว่าเป็นปัญญาที่ทำให้เรามีความเห็นถูกในสภาพธรรมที่มีในชีวิตประจำวัน