พิจารณาธัมมานุปัสสนาทำอย่างไร
ผู้ฟัง พิจารณาธัมมานุปัสสนาทำอย่างไร
ท่านอาจารย์ ไม่ต้องห่วง รู้นาม รู้รูปพอแล้ว ทำไมถึงจะต้องไปเลือกว่าจะต้องทำจิตตานุปัสสนาอย่างไร ทำธัมมานุปัสสนาอย่างไร ไม่ต้องห่วง ไม่ต้องไปแยกเป็น กายานุปัสสนา เวทนานุปัสสนา จิตตานุปัสสนา ธัมมานุปัสสนา ขอให้สติเกิดขึ้น ขณะนี้ระลึกรู้ลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏ อย่าลืม พอจะระลึกได้ไหม ทางตาก็ได้ ทางหูก็ได้ ทางจมูกก็ได้ ทางลิ้นก็ได้ ทางกายก็ได้ ทางใจก็ได้ ผมก็ได้ ขนก็ได้ เล็บก็ได้ ฟันก็ได้ หนังก็ได้
ให้สติระลึกรู้ที่ลักษณะนั้นแล้วปัญญาก็รู้ชัด บางทีหนังบางส่วนใกล้ๆ เล็บอาจจะหลุด อาจจะลอกออกมา ระลึกได้ไหม หวีผม ผมร่วง ระลึกได้ไหม ไม่ค่อยระลึกท่านถึงทรงแสดงไว้เพื่อให้ระลึก ไม่มีใครระลึกถ้าไม่เจริญสติปัฏฐานบ่อยๆ จนกระทั่งเป็นผู้มีปกติเจริญสติ และยากนักที่จะระลึก ระลึกทุกอย่างทั้งภายใน และภายนอก ในพระไตรปิฎกภายใน และภายนอก พระองค์แสดงเพื่อเกื้อกูลแก่การเจริญสติ เพราะว่าทรงทราบดีว่าปกตินั้นเป็นผู้ที่หลงลืมสติ ทั้งๆ ที่กล่าวเตือนไว้โดยนัยของมหาสติปัฏฐานว่า ทุกอย่างที่เป็นของจริงที่เกิดขึ้นที่ปรากฏนั้นเป็นสติปัฏฐานทั้งหมด ทั้งภายใน และภายนอก ขอให้สติระลึก ไม่ต้องกลัวไม่ต้องห่วงว่าจะไม่ใช่สติปัฏฐานเลย เพราะเหตุว่าปกติเป็นผู้หลงลืมสติกันมาก มีสิ่งใดที่จะทำให้ระลึกได้ก็ระลึก ไม่ผิด ทราบได้อย่างไรว่าไม่ผิด ดูในมหาสติปัฏฐานสูตร แท้ที่จริงแล้วทุกอย่างเป็นสิ่งที่ควรจะระลึกทั้งสิ้น ใครจะระลึกผมก็ได้ ขนก็ได้ สติระลึก และปัญญารู้ชัด ข้อสำคัญคือเครื่องเตือนให้สติเกิดขึ้นเพราะเหตุว่าสติเป็นอนัตตาบังคับให้เกิดไม่ได้ ไม่มีใครบังคับสภาพธรรมทั้งหลายที่เป็นอนัตตาได้