จิตกับใจเหมือนกันหรือต่างกันอย่างไร

ภาษาบาลีไม่มีคำว่า ใจ แต่มีคำว่า จิตตัง เพราะฉะนั้น ภาษาไทยใช้คำว่า จิตใจ หมายความว่า ใช้คำเดิม และเพิ่มภาษาไทยด้วย บางครั้งอาจใช้เพียงคำว่า ใจ บางครั้งใช้เพียงคำว่า จิต แต่จิตใจนั้นหมายความถึงสภาพที่เป็นใหญ่ เป็นประธานในการรู้ ใช้คำว่า จิตก็ได้ ใจก็ได้ หทย ก็ได้ วิญญาณก็ได้ มนะได้ มโนได้ หมายความถึงจิตทั้งหมด

เฉยๆ ก็เป็นจิต ถ้าไม่มีจิต จะเฉยไม่ได้ แต่ความรู้สึกเฉยๆ นั้นเป็นเวทนาเจตสิกที่เกิดกับจิต จิตเป็นแต่เพียงสภาพที่เป็นใหญ่ เป็นประธานในการรู้ และมีเจตสิก ๕๒ ประเภท เจตสิกรู้อารมณ์ด้วย จิตเป็นสภาพรู้ เป็นใหญ่ เป็นประธาน เป็นมนินทรีย์

กลั้นลมหายใจก็ยังมีเห็น ยังมีได้ยิน เพราะฉะนั้น ก็ยังมีจิตอยู่ ไม่มีสามารถดับจิตได้เลย

ต้องเป็นผู้ได้ฌานสมาบัติขั้นสูง จึงจะเข้านิโรธสมาบัติได้ จึงจะดับจิต เจตสิกได้ ก่อนจะถึงปรินิพพาน