ชรา..มิใช่สิ่งรู้แจ้งได้ด้วยจักษุ

ปาลิจจัง ภาวะที่ผมหงอก ทรงแสดงแล้วโดยกิจ คือการให้เนื้อเหี่ยว แล้วทำให้หนังย่น ด้วยบทว่า วลิตตจตา ภาวะที่หนังย่น เพราะเหตุนั้น ๓ ศัพท์ มีว่า ขัณฑิจจังภาวะที่ฟันหัก เป็นต้นนี้ จึงเป็นศัพท์แสดงไขยจิต ในเมื่อล่วงกาลของชรานั้นด้วยศัพท์ทั้ง ๓ นั้น ได้ทรงแสดงชราอันปรากฏว่าเป็นธรรมชาติปรากฏแล้วด้วยอำนาจแสดงวิกาลเหล่านี้เปรียบเหมือนทางเดินแห่งน้ำ หรือลม หรือไฟ ยอมปรากฏด้วยภาวะที่ หญ้าและต้นไม้เป็นต้น หักโค่น ระเนระนาด หรือถูกเผาไหม้ แล้วทางเดินนั้นไม่ใช่น้ำ เป็นต้นนั้นเลยฉันใด ทางเดินของชราก็ฉันนั้นเหมือนกัน ปรากฏที่ฟันเป็นต้นด้วยอำนาจภาวะที่หักเป็นต้น ใครๆ แม้ลืมตาดูก็ทราบได้ แต่ลักษณะคือภาวะที่ฟันหักเป็นต้นเท่านั้น ไม่ใช่ชรา เพราะชราไม่ใช่เป็นสิ่งที่จะพึงรู้แจ้งด้วยจักษุ