พิจารณาความมีตัวตนของตนเอง

นิภัทร ให้เราพิจารณาสำรวจตัวเราเองคร่าวๆก่อนว่า ที่เรียกว่าตัวตน สัตว์ บุคคลนั้น จริงๆแล้ว เมื่อแยกออกเป็นอย่างๆ ๆ ๆ แล้วความเข้าใจขั้นพื้นฐานในทางพุทธศาสนาก็จะเป็นการบอกให้เรารู้ว่ามันไม่มี พอแยกออกเป็นส่วนๆแล้วมันไม่มี เหมือนอย่างโคตัวหนึ่ง ถ้าถูกฆ่าตายแล้วแล่เนื้อเถือหนังมาแล้วทำเป็นชิ้นๆ ส่วนๆ แล้ว ความสำคัญของโคที่อยู่ในใจของคน ไม่มีเลย ไม่ว่าใครจะเห็น ก็ไม่มีความว่าเป็นโคติดเหลืออยู่ก็มี เพราะมีแต่เป็นว่าเนื้อ หนัง อะไรไปอย่างนั้น

เพราะฉะนั้นความรู้สึกของเราที่จะสำรวจตามหลักของสติปัฏฐานในหลักกายานุปัสสนาก็เพื่อจะให้เห็นเป็นเบื้องต้นก่อนว่า มันไม่มี คำว่าตัวตน สัตว์ บุคคล มันไม่มี มีก็โดยสมมติเรียกกันเท่านั้นเอง แต่ว่าในการศึกษาธรรม ในการเข้าใจธรรมเพื่อจะเป็นข้อปฏิบัติก็ไม่จำเป็นต้องไปแยกหัวข้อ ขอให้ทำความเข้าใจให้ถูกต้องก็แล้วกันตามแนวทางนี้ เพราะว่าธรรมที่เรารู้ได้ จะรู้ได้ใน ๖ ทาง ไม่ทางตา ก็ทางหู ไม่ทางหู ก็ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ ๖ ทางนี้เท่านั้น จะไม่นอกเหนือไปจากนี้ จะต้องรู้ใน ๖ ทางนี้ ก็เพราะ ๖ ทางนี้ ก็หมดโลกแล้ว ไม่มีอะไรที่จะเหลือแล้ว