รูปเกิดแต่จิต

สำหรับรูปที่เกิดจากอิทธิปาฏิหาริย์ต่างๆ เป็นสุทธัฏฐกรูปที่เกิดขึ้นแต่จิต สุทธัฏฐกรูป ได้แก่อวินิพโภครูป ๘ รูปล้วนๆ ไม่มีรูปอื่นเกิดร่วมเลย จึงชื่อว่า สุทธัฏฐกรูป หรือสุทธัฏฐกกลาป สำหรับรูปที่เกิดจากอิทธิปาฏิหาริย์เป็นสุทธัฏฐกรูปที่เกิดขึ้นแต่จิต รูปที่มาดังนี้ว่า แสดงเป็นช้างบ้าง แสดงนะคะ ไม่ใช่สร้างช้างขึ้นมาจริงๆ ให้มีกัมมชรูปเกิดขึ้น แสดงเป็นม้าบ้าง แสดงเป็นรถบ้าง แสดงจัดกระบวนทัพต่างๆ บ้าง ในอากาศ ดูเหมือนเป็นอย่างนั้น แต่ความจริงเป็นรูปที่เกิดจากอุตุทั้งนั้นเลย แต่ว่าอุตุที่ทำให้เกิดรูปนั้น มีจิตเป็นสมุฏฐานให้เกิด เพราะอาศัยอิทธิ คือ ฌานจิต เพราะฉะนั้นรูปนั้นชื่อว่า จิตตปัจจยอุตุสมุฐานัง จิตเป็นปัจจัยให้เกิดรูปที่มีอุตุเป็นสมุฏฐาน เพราะเหตุว่าช้างม้าเหล่านั้น หรือกระบวนต่างๆ เหล่านั้น จะเกิดไม่ได้เลยถ้าจิตไม่เป็นปัจจัยให้รูปที่เกิดจากอุตุนั้นเกิดขึ้น

เพราะฉะนั้นเรื่องรูปเป็นเรื่องที่ละเอียดในชีวิตประจำวัน แม้แต่อุตุเองจะเป็นปัจจัยให้เกิดรูปที่มีอุตุเป็นสมุฏฐานได้ เช่น เมฆ ชื่อว่ามีอุตุเป็นสมุฏฐาน สายฝนชื่อว่ามีอุตุเป็นปัจจัย แต่เมื่อฝนตกแล้วพืชงอกงาม แผ่นดินส่งกลิ่น ภูเขาปรากฏเป็นสีเขียว ทะเลน้ำขึ้น นี้ก็ชื่อว่า อุตุปัจจยอุตุสมุฐาน คือ อุตุเป็นปัจจัยให้เกิดรูปที่มีอุตุเป็นสมุฏฐาน

นี่คือชีวิตประจำวันในวันหนึ่งๆ รูปที่ปรากฏเป็นไปเพราะกรรมเป็นสมุฏฐาน เพราะจิตเป็นสมุฏฐาน เพราะอุตุเป็นสมุฏฐาน เพราะอาหารเป็นสมุฏฐาน และแม้แต่รูปที่เกิดแต่อุตุ ก็ยังมีจิตเป็นสมุฏฐานให้รูปที่เกิดเพราะอุตุเป็นสมุฏฐานนั้นเกิดขึ้นได้