ความทุกข์มาจากไหน

ความทุกข์ในครอบครัว ในชีวิต มาจากไหน ถ้ายังไม่รู้แหล่งจริงๆว่า มาจากอกุศล มาจากกิเลส เราก็แก้ไม่ได้ แต่ทั้งๆที่เราก็รู้ว่า กิเลสเป็นเหตุที่ทำให้เราเกิดทุกข์ แล้วเราก็ไม่เคยคิดที่อยากให้กิเลสนั้นค่อยๆบางลงไป หรือว่าเบาลงไป หรือว่ามีกุศลเพิ่มขึ้น ถ้าเราไม่คิดอย่างนี้แล้วเราจะไปแก้ตรงอื่น แก้ไม่ตรงจุด

เพราะฉะนั้นถ้าเราเพียงแต่รู้ว่า อกุศลหรือความทุกข์ทั้งหลายเป็นเหตุของความไม่สบาย แล้วเราก็ค่อยๆเรียน ค่อยๆฟัง ค่อยๆพิจารณาไปว่า สภาพธรรมทั้งหลายบังคับบัญชาได้ไหม แล้วก็เกิดจากเหตุปัจจัยจริงหรือเปล่า ก็จะทำให้เราไม่ต้องคิดว่า ไปไม่ถึงนิพพาน เพราะเหตุว่าเพียงแต่ขั้นฟังขั้นนี่ไม่มีใครไปนิพพานได้ แต่ว่าอย่างน้อยที่สุดการฟังทำให้เราเกิดความเข้าใจในสิ่งที่เราไม่เคยฟังมาก่อน แม้ว่าจะมากหรือจะน้อยก็คุ้มค่ากับการได้ฟัง เพราะเหตุว่าความเข้าใจมีนิดหนึ่ง ยังไม่ต้องไปถึงนิพพานเลย ไม่ได้ชักชวนใครที่นี่ไปถึงนิพพาน เพียงแต่ให้เข้าใจถูกว่า พระธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดงเป็นเรื่องสภาพธรรมตามความเป็นจริง แล้วคนที่ฟังยังดับกิเลสไม่ได้ แต่ว่ามีโอกาสที่จะเข้าใจพระธรรมขึ้น และเมื่อมีปัญญาเพิ่มขึ้น อกุศลจะค่อยๆละคลายไปเองแต่ถ้าใครก็ตามที่ไม่มีปัญญา แล้วพยายามที่จะไปกัน ไปห้าม ไปดับอกุศล เป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้