ระลึกถึงความตายเพื่อละความโกรธ

ถ้าท่านผู้ใดกำลังโกรธระลึกความตายแล้วเป็นกุศล เป็นอย่างไร ยังโกรธต่อไปผูกโกรธไว้ พยาบาท หรือว่าเมื่อระลึกถึงความตายแล้วกุศลจิตเกิดจะเป็นอย่างไร ละความโกรธได้ไม่มีประโยชน์ที่จะเอาความโกรธติดตามไปในภพต่อไปด้วย ความโกรธมีประโยชน์อะไร แต่เพราะเหตุว่าไม่ได้ระลึกถึงความตายก็มีความโกรธ เดี๋ยวโกรธอย่างนั้น เดี๋ยวโกรธอย่างนี้ เดี๋ยวโกรธเรื่องนั้น เดี๋ยวโกรธเรื่องนี้ แล้วก็ผูกโกรธจนกระทั่งเป็นความพยาบาท เพราะไม่ได้ระลึกถึงความตาย แต่ถ้าระลึกถึงความตายซึ่งอาจจะเกิดขึ้นเดี๋ยวนี้ จะละความโกรธได้ เพราะรู้จริงๆ ว่า ไม่มีประโยชน์ที่จะเอาความโกรธติดตามไปด้วย ควรที่จะละความโกรธ ความผูกโกรธ หรือความพยาบาท หรือความริษยา หรือความตระหนี่ ก็แล้วแต่ในขณะนั้นมีปัจจัยที่จะให้จิตน้อมไปพิจารณาสภาพธรรมที่เป็นกุศลอย่างไร แต่ไม่ใช่ระลึกเฉยๆ แล้วกล่าวว่า เป็นกุศล โดยที่ไม่มีการละคลายอะไรเลย แต่เมื่อระลึกแล้วเป็นกุศล ก็จะต้องมีการละคลายโลภะ โทสะ โมหะ อิจฉา ริษยา พยาบาท มานะ แล้วแต่ว่าขณะนั้นท่านกำลังเป็นอกุศลอย่างไร และการระลึกถึงความตายเป็นปัจจัยที่จะทำให้ละอกุศลนั้นในขณะนั้น