สมาธิที่มั่นคงขึ้นเกิดขึ้นได้อย่างไร

สมาธิมีกำลังได้แน่นอน สำหรับท่านที่เจริญสติปัฏฐาน ไม่ต้องห่วง ไม่ต้องไปทำสมาธิเสียก่อน แต่การรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏจะนำมาซึ่งกุศลทั้งปวง สมาธิขั้นใดเกิดก็รู้ตามความเป็นจริงว่าเป็นสมาธิขั้นนั้น และถ้าสมาธิที่สูงกว่านั้นเกิดขึ้น ก็รู้ความต่างกันของขณะที่สมาธิไม่มีกำลังถึงขั้นนั้น กับขณะที่สมาธิมีกำลังถึงขั้นนั้น ประกอบด้วยปัญญาจริงๆ ในขณะนั้น ไม่ใช่เป็นไปด้วยความต้องการว่าอยากจะถึง แต่ไม่ประกอบด้วยปัญญา เพราะไม่สามารถลักษณะของจิตที่สงบตั้งมั่นพร้อมด้วยสมาธิที่มีกำลังเพิ่มขึ้น

ความสงบแต่ละขณะในชีวิตประจำวัน ภายหลังท่านผู้ฟังจะรู้ความต่างกันที่ละเอียดขึ้นว่า ลักษณะของความสงบที่เพิ่มขึ้นมั่นคงขึ้นมี แต่ต้องมีเหตุปัจจัยที่ให้เกิดความสงบพร้อมสมาธิที่มั่นคงขึ้นปรากฏเสียก่อนจึงจะรู้ได้ ในขณะที่มีลมหายใจเป็นอารมณ์ว่า ขณะนั้นสงบไหม และรู้ลักษณะที่สงบจริงๆ ว่า ต้องมีเหตุ ที่เป็นกุศลจิต และภายหลังถ้าระลึกรู้ที่ลมหายใจบ่อยขึ้น แล้วรักษาความสงบ คือจิตสามารถสงบจริงๆ ด้วยปัญญา แล้วเวลาที่สมาธิมีกำลังเพิ่มขึ้น ปัญญาจะรู้ความต่างกันของความสงบขั้นที่ไม่ประกอบด้วยสมาธิ และความสงบที่มั่นคงขึ้นประกอบด้วยสมาธิที่มีกำลังขึ้น ปัญญาจะเต็มที่ในขณะนั้น

เรื่องของปัญญาเป็นเรื่องที่สำคัญมาก เป็นเรื่องความรู้จริงๆ และความรู้เป็นความรู้ อย่าปนกับความไม่รู้ และจะเปรียบเทียบได้ว่า ต่างกันจริงๆ ถ้ามีความมั่นคงของความสงบ ลักษณะของสมาธิมีกำลัง แล้วรู้ในลักษณะของสมาธิที่มีกำลัง พร้อมกับความสงบ จะรู้ได้ว่า ปัญญาคืออย่างไร ปัญญาคือความรู้ในขณะนั้นจริงๆ