ขาดปัจจัยให้สติเกิดคือการฟังไม่ได้

แต่ว่าข้อสำคัญที่สุด สติปัฏฐานควรที่จะเจริญขึ้นบ่อยๆ เนืองๆ เพราะว่าเป็นสิ่งที่ปรากฏทุกขณะ กาย เวทนา จิต ธรรมทั้งปวงที่ปรากฏตลอดเวลา เมื่อของมีให้ระลึกได้ตลอดเวลา ขาดแต่การที่จะระลึกเท่านั้น ก็จะต้องอาศัยปัจจัยคือการฟังให้เข้าใจ ขาดการฟังไม่ได้เพราะว่าเป็นเครื่องเตือนอันนึง นี่เป็นเหตุที่สาวกของพระผู้มีพระภาคตามเสด็จไปเฝ้าเพื่อฟังธรรมให้เป็นเครื่องระลึก เพื่อสติจะได้เกิดขึ้น และก็ทำให้เข้าใจชัดเจนขึ้นด้วย ถ้าสมมติว่าขาดการฟังหรือว่าเป็นผู้ที่ประมาท ก็ไม่มีสิ่งที่จะทำให้สติเกิดระลึกได้ ทั้งๆ ที่ทางตาก็มีเห็นตลอดเวลา หูก็ได้ยินตลอดเวลา จมูก ลิ้น กาย ใจ ความสุข ความทุกข์ กาย เวทนา จิต ธรรม มีตลอดเวลา ระลึกได้ทั้งนั้น อย่าลืม ถ้ากำลังมีความรู้สึกของคนอื่นเป็นอารมณ์ ระลึกได้ไหม ได้ คนนั้นกำลังหัวเราะนี่เวทนาเขารู้สึกอย่างไร เขากำลังร้องไห้ความรู้สึกจิตใจของเขาเป็นอย่างไร ขณะนั้นระลึกได้ว่ากำลังมีเวทนาของคนอื่นเป็นอารมณ์ ขอให้สติระลึกเถอะไม่ต้องกลัวว่าจะไม่ใช่สติปัฏฐาน ข้อสำคัญคือไม่ระลึกเท่านั้นเอง ในมหาสติปัฏฐานไม่เว้นอะไรเลย ขอให้สติระลึก