ความเป็นปฏิกูลของกายโดยนัยของสมถภาวนา

แต่ถ้าเป็นโดยนัยของสมถภาวนานั้นไม่เหมือนกัน นัยของสมถภาวนานั้นมีจุดประสงค์ที่จะให้จิตเป็นสมาธิแน่วแน่ยิ่งขึ้น เพราะฉะนั้นจึงต้องทราบว่า ส่วนต่างๆ ของกายที่เป็นปฏิกูลนั้น แบ่งเป็นอะไรบ้าง แล้วก็ท่องด้วยปากให้ขึ้นใจ เพื่อให้จิตสงบนั่นเอง วิธีของสมถภาวนานั้นมีแบบ มีวิธี มีเจตนาที่จะทำให้จิตสงบ เพราะฉะนั้น ต้องรู้วิธีด้วย โดยการท่องทีละหมวดๆ ให้คล่องโดยอนุโลม และโดยปฏิโลมจากท้ายไปหาต้น ทีละหมวดๆ จนกระทั่งคล่องแคล่วชำนาญ เมื่อท่องด้วยปากแล้ว ท่องด้วยใจต่อไป เพื่อให้ระลึกถึงลักษณะที่เป็นปฏิกูล เพื่อให้จิตสงบยิ่งขึ้น การเจริญแบบสมถภาวนาต้องมีวิธีที่จะทำให้จิตมั่นคงขึ้น แต่ไม่ใช่โดยนัยของมหาสติปัฏฐาน แต่นั่นโดยนัยของสมถภาวนา เพราะเหตุว่าส่วนต่างๆ ของกายนั้นก็เป็นหมวดหนึ่งของสมถภาวนาด้วย แต่ว่าวิธีเจริญผิดกัน