รูปธาตุที่กาย - รูปธาตุภายนอก - การยึดถือ

รูป ๒๗ รูปของแต่ละคนรวมอยู่ในที่นั้น ไม่ใช่นอก รูปต่างๆ แต่ละส่วน ไม่ใช่ว่าทุกรูปจะมีความเบา ความอ่อน ความควรแก่การงานไปทั้งหมด บางรูปก็มีแต่เพียงธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม และรูปอื่นที่อาศัยรูปนั้นเกิดตามสมควร แต่ว่าบางรูป เช่น ขณะที่เคลื่อนไหว เหยียดคู้ เป็นต้น พวกนี้ก็จะมีความเบา ความอ่อน ความควรแก่การงาน ซึ่งเป็นลักษณะของธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม นี่เป็นส่วนที่ต่างกันของส่วนที่มีแต่เฉพาะดิน น้ำ ไฟ ลม สี กลิ่น รส โอชา โดยที่ไม่มีความอ่อน ความเบา ความควรแก่การงานรวมอยู่ด้วย ในร่างกายแต่ละกลาปต่างกันเป็นบางกลาปมีความอ่อน ความเบา ความควรแก่การงาน ซึ่งเป็นลักษณะของธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม รวมอยู่ บางกลาปก็ไม่มี บางส่วนบางกลุ่มไม่มี ไม่ใช่ต้องมีไปทุกกลุ่ม

ดิน น้ำ ไฟ ลม ต้องมีอยู่ในรูปทุกกลาป แต่ว่ากลาปไหนจะมีรูปมากน้อยเท่าไหร่ขึ้นอยู่กับกลาปนั้นเกิดขึ้นเพราอะไร มีอะไรเป็นสมุฏฐาน มีจิต หรือมีกรรม หรือมีอุตุ หรือมีอาหารเป็นสมุฏฐาน ยกมือได้ต้องมีรูปที่อ่อน ที่เบา ที่ควรแก่การงานของธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม ไม่เหมือนโต๊ะ เก้าอี้ เพราะฉะนั้น ธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม ที่อยู่ข้างนอก ความอ่อน ความแข็ง ความเย็น ความร้อน เคร่ง ตึง ไหว ไหล เกาะกุม ลักษณะต่างๆ เหล่านั้นไม่ได้ยึดถือว่าเป็นร่างกายของเรา แต่ที่ระลึกรู้ลักษณะของธาตุภายในบ้าง ภายนอกบ้าง ทั้งภายในทั้งภายนอกบ้าง เพื่อให้รู้ความเสมอกันของธาตุข้างนอกกับธาตุที่กาย ว่าไม่ต่างกัน เมื่อไม่ต่างกัน ทำไมจะยึดถือว่าเป็นร่างกายของเรา แข็งข้างนอกสัมผัสดู เหมือนส่วนแข็งที่ร่างกาย เหมือนกัน แต่ไม่ได้ยึดถือข้างนอกว่าเป็นร่างกายของเรา เพราะฉะนั้น ทำไมจะยึดถือแข็งที่อยู่ที่กายนี้ว่าเป็นร่างกายของเรา นี่เป็นเหตุที่จะต้องพิจารณาทั้งภายในทั้งภายนอก เพื่อจะให้รู้ชัด และละคลายการยึดถือ การหลงผิด