การอบรมภาวนาปัญญาต้องรู้ชัดความสงบ

ผู้ฟัง อย่างนั้น จิตสงบมีอยู่แเแต่เราไม่รู้

ท่านอาจารย์ ไม่รู้ก็อบรมไม่ได้คะการอบรมเจริญภาวนา ไม่ว่าจะเป็น สมถภาวานา หรือวิปัสสนาภาวนา ขณะนั้นปัญญารู้ชัดตามความเป็นจริง แต่ว่าต่างขั้นกัน รู้ชัดตามความเป็นจริงของสมถะ คือรู้ในสภาพที่สงบ กำลังสงบพร้อมสัมปชัญญะ บริบูรณ์ แล้วก็สงบขึ้นๆ ด้วย ถ้าสมาธิมีกำลังขึ้น แต่ว่าการอบรมเจริญสติปัฏฐาน วิปัสสนาภาวนา รู้ชัดในสภาพธรรม ที่ปรากฏตามความเป็นจริงโดยลักษณะของธรรมเป็นธรรม ซึ่งไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ขณะที่กำลังสงบนี้คะ สติปัฏฐาน รู้ในอาการที่สงบว่าเป็นเพียงความสงบ ไม่ใช่ลักษณะของโลภะ ไม่ใช่ลักษณะของอกุศลจิต