สติน้อมระลึกศึกษาในกุศลต่างขั้นกัน

ผู้ฟัง อย่างสมมติว่า ขณะที่เจริญสติ เริ่มระลึกรู้ลักษณะของเย็นร้อน อ่อนแข็งที่ปรากฏแต่ละครั้งไม่ปะปนกัน ขณะที่มีสภาพแข็งเกิดขึ้น ระลึกรู้ทันที อ่อนระลึกรู้ทันที อย่างนี้ โดยไม่ได้จดจ้อง ไม่ได้นั่น แต่ก็มีการมนสิการ กับสติอยู่ แต่ว่าขณะนั้นจะเรียกว่าเป็น การเดินอยู่ในมรรคมีองค์ ๘

ท่านอาจารย์ ถ้ามีการศึกษา มีการน้อมไปสู่ ความเข้าใจว่าสภาพธรรม ในขณะนั้น เป็นแต่เพียงอ่อน เป็นแต่เพียงแข็ง เป็นแต่เพียงสภาพที่รู้อ่อน รู้แข็ง ขณะนั้นก็เป็นการอบรมเจริญปัญญาที่จะไม่ยึดถือสภาพธรรมนั้นว่าเป็นตัวตน เป็นสัตว์ เป็นบุคคล ท่านผู้ฟังเอง เป็นผู้ที่จะรู้ตามความเป็นจริงว่า ขณะนั้น กุศลจิตของท่านเป็นขั้นของสมถะ หรือว่าเป็นขั้นของสติปัฏฐาน ความเข้าใจผิดกัน สภาพของการระลึกรู้ในขณะนั้น ต่างกัน พอระลึกแล้วสงบ เท่านั้นก็มี พอระลึกแล้วศึกษา แล้วก็รู้ในอาการที่อ่อน แล้วภายหลังก็เพิ่มความรู้ขึ้น เพิ่มความรู้ขึ้นในลักษณะที่ไม่ใช่ตัวตน อันนั้นก็โดยนัยของสติปัฏฐาน