ความเข้าใจเป็นมหากุศลญาณสัมปยุตต์

ผู้ฟัง ดิฉันอยากจะเรียนถามอาจารย์อย่างนี้ คะ คือหมายความว่า ในขณะที่เจริญสติ ที่ไม่ประกอบด้วยปัญญาๆ นี้ คือปัญญาที่รู้แจ้งในสภาพธรรม ที่ไม่ใช่ตัวตน แต่ขณะที่เจริญ มีสติระลึกรู้ ที่อย่างกับ เกษา โลมา นขา ตันตา ตโจ อะไรทำนองนี้ที่ ได้เคยได้ยินได้ฟัง ท่านสอนมาอยางนี้ อันนี้เป็นตัวตน ที่รู้ว่า เกศานี้ โลมา นขา ทันตา ตโจ อย่างนี้คะ

ท่านอาจารย์ ที่จะรู้ว่า มีปัญญาร่วมด้วย กับกุศลจิตนั้นหรือไม่ ก็คือว่าขณะนี้ หรือขณะ นั้น มีความเข้าใจในลักษณะของสิ่งที่ได้ยินได้ฟังหรือไม่ เช่นในขณะที่กำลังพูดถึงเรื่องสติปัฏฐาน เข้าใจไหมคะ ถ้าเข้าใจขณะนั้น คะ เป็น มหากุศลญาณสัมปยุตต์ ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล เมื่อเข้าใจแล้วเป็นปัญญาไหม เป็น แต่ว่าไม่ใช่ปัญญาที่เกิดพร้อมสติที่กำลังระลึกลักษณะแข็งที่กำลังปรากฏ เป็นแต่เพียงขั้นต้น คือปัญญาที่เข้าใจเรื่องการอบรมเจริญสติปัฏฐาน เรื่องสภาพของนามธรรม และรูปธรรม ที่กำลังปรากฏ แล้วภายหลังเวลาที่สติเกิด ระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรม ๑ สภาพธรรม ใด ทางตา หรือทางหูทางจมูกทางลิ้นทางกาย ขณะนั้น คะ มีความเข้าใจในลักษณะของสภาพธรรมในขณะนั้นไหม ถ้ามีขณะนั้นก็เป็น กุศลญาณสัมปยุตต ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล เพราะฉะนั้น กุศลญาณสัมปยุตตนั้นมีหลายระดับ หลายขั้นที่เดียว แต่ว่าผู้นั้นเอง ทราบว่าขณะนี้ เป็นญาณสัมปยุตตไหม เพราะเข้าใจไหม เวลาพูดถึงเรื่องการอบรมเจริญสมถภาวนา เข้าใจไหม ถ้าเข้าใจในขณะนั้น ไม่ใช่ตัวตน อะไร มหากุศลญาณสัมปยุตต ที่เข้าใจ สภาพที่เข้าใจ อาการที่เข้าใจ นั่นคือลักษณะของปัญญา เพราะฉะนั้น ที่จะว่าขณะนั้น ขณะนี้ เป็นกุศลญาณสัมปยุตตไหม ก็ขึ้นอยู่กับว่าขณะนั้น เข้าใจไหม เมื่อเข้าใจแล้ว ต้องเป็นปัญญาขั้น ๑ ขั้นใด แล้วแต่ว่าจะเป็นขั้นเข้าใจ หรือว่า ขั้นประพฤติปฏิบัติ ขั้นอบรมเจริญขึ้น จนกระทั่งถึงขั้นประจักษ์แจ้ง แทงตลอดในสภาพธรรม