ธรรมเป็นสิ่งที่มีจริง จริงตลอดกาล
ผู้ฟัง ธรรมคือสิ่งที่มีจริง ที่ท่านอาจารย์กล่าวมาทั้งหมด ก็คือที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงเป็นสิ่งที่สามารถพิสูจน์ได้ตลอดเวลาใช่ไหม
ท่านอาจารย์ ถูกต้อง ไม่ใช่กล่าวถึงสิ่งที่ไม่มี
ผู้ฟัง ที่ท่านอาจารย์บอกว่าเคยตั้งใจที่จะไม่โกรธไหม เคยตั้งใจไว้บ่อยครั้งเล แต่พอเจอเหตุการณ์ที่จะทำให้โกรธ ก็โกรธทุกครั้ง ฉะนั้น ธรรมทั้งหลายก็เป็นอนัตตาเช่นนั้นเอง
ท่านอาจารย์ สภาพธรรมเกิดดับเร็วมาก ให้ทราบว่าในขณะใดที่เรากำลังไม่รู้จริงในลักษณะของสภาพธรรมหนึ่งธรรมใด สภาพธรรมนั้นเกิดแล้วดับแล้ว
อ.ธิดารัตน์ ธรรมที่ว่าเป็นสิ่งที่มีจริง จริงโดยลักษณะของเขา และก็จะต้องเหมือนกันทุกๆ คนเลยใช่ไหม
ท่านอาจารย์ เวลานี้เพียงถามว่าเห็นมีไหม ผู้ที่ศึกษาธรรมเป็นผู้ตรง และจริงใจ ไม่บิดเบือน ถ้าคำถามว่าขณะนี้มีเห็นไหม ตอบว่ายังไงคะ
อ.ธิดารัตน์ มีจริงค่ะ
ท่านอาจารย์ ก็มี ใช่ไหม เพราะฉะนั้น คำถามของคุณธิดารัตน์?
อ.ธิดารัตน์ หมายถึงว่า ธรรม โดยอรรถว่ามีจริง ก็คือมีจริงต่อทุกๆ คน คุยกันก็ตรงกันความเป็นจริงจะไม่เปลี่ยนแปลง จะเป็นลักษณะที่เหมือนกันทุกๆ คน
ท่านอาจารย์ อันนี้ถูกต้อง เพราะเมื่อกี้นี้ถามว่าเห็นมีไหม ทุกคนตอบเหมือนกัน เป็นจริงสำหรับทุกคน และที่คุณสำราญกล่าวถึงเมื่อกี้นี้ สิ่งที่มีจริงเป็นชาติไทย หรือชาติฝรั่ง หรือญี่ปุ่น อย่างเห็นนี่แหล่ะค่ะ ชาติอะไรคะ นกเห็นเป็นชาติอะไรคะ เพราะฉะนั้น ก็แสดงให้เห็นว่า ไม่ต้องใช้คำเลย สิ่งที่มีจริง ไม่ได้เปลี่ยนแปลงเลย และต่อไปก็จะรู้ว่าการตรัสรู้ของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าก็คือเป็นหนึ่งไม่เป็นสอง ที่จะเปลี่ยนเป็นอย่างอื่นไม่ได้เลย อย่างเห็นเป็นสภาพธรรมที่มีจริง จริงตลอดกาล ในอดีตเห็นไม่เปลี่ยนแปลง เห็นก็คือสามารถที่จะรู้สิ่งที่ปรากฏทางตามีลักษณะอย่างนี้ ทางหูไม่ว่าเสียงในอดีตก็ต้องมีใช่ไหมคะ เสียงเมื่อวานก็มี ตอนเกิดมาก็มีเสียงต่างๆ ลักษณะของเสียงที่ปรากฏก็ต่างๆ กันไป แต่เสียงก็เป็นสภาพธรรมอย่างหนึ่งซึ่งสามารถรู้ได้ทางหูเหมือนกันหมด นกมีหู มีปสาทไหม มีโสตปสาท ถ้าไม่มี พูดถึงธรรม ใช้คำว่าโสตปสาทหมายความถึงสภาพของรูปชนิดหนึ่งซึ่งสามารถกระทบเสียง ก็คือธรรมเป็นสิ่งที่มีจริง ไม่ต้องเรียกชื่อ ไม่มีเชื้อชาติ แต่ว่าเป็นสิ่งซึ่งมีปัจจัยปรุงแต่งจึงเกิดขึ้นปรากฏให้รู้ว่ามี
ที่มา ...