อุปปนิสสยปัจจัย หมวดที่ ๓ ปกตูปนิสสยปัจจัย

สำหรับอนันตรูปนิสสยปัจจัย ยังมีข้อสงสัยอะไรไหมคะ

ถ้าไม่มีวันนี้ก็เป็นอุปนิสสยปัจจัยหมวดที่ ๓คือ“ปกตูปนิสสยปัจจัย” ซึ่งหมายถึงธรรมอันเป็นที่อาศัยที่มีกำลังแรงกล้า ที่ได้ทำมาแล้วด้วยดีนั้น ชื่อว่า “ปกตูปนิสสยปัจจัย”

นี่คือความหมายหนึ่ง ปกตูปนิสสยปัจจัยคือธรรมซึ่งเป็นที่อาศัยที่มีกำลังแรงกล้า ที่ได้ทำมาแล้วด้วยดีนั้นชื่อว่าปกตูปนิสสยปัจจัย

อีกอย่างหนึ่ง ธรรมซึ่งเป็นที่อาศัยที่มีกำลังกล้าด้วยอำนาจสภาวะของตนเองไม่เกี่ยวข้องด้วยอารัมมณูปนิสสยปัจจัยและอนันตรูปนิสสยปัจจัยชื่อว่า ปกตูปนิสสยปัจจัย

และอีกความหมายหนึ่ง อาจารย์บางท่านให้ความหมายของปกตูปนิสสยปัจจัยว่า ธรรมที่เป็นปกติ เป็นที่อาศัยที่มีกำลัง เช่นแสงสว่างเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยแก่การเห็น

โดยแยกศัพท์ไว้ดังนี้คือปกตูปนิสสยมาจากคำว่า ปกติและ อุปนิสสย

เพราะฉะนั้นก็จะเห็นได้ว่าสำหรับปกตูปนิสสยปัจจัยเป็นปัจจัยที่กว้างขวางมาก เพราะเหตุว่าธรรมใดๆก็ตามซึ่งเป็นที่อาศัยที่มีกำลังให้สภาพธรรมอื่นเกิดขึ้น โดยไม่เกี่ยวกับอารัมมณูปนิสสยปัจจัยและอนันตรูปนิสสยปัจจัยแล้ว เป็นปกตูปนิสสยปัจจัย

ซึ่งก็ได้แก่จิต ๘๙ ดวง และเจตสิก ๕๒ ดวงและรูป ๒๘และบัญญัติด้วย เป็นปกตูปนิสสยปัจจัยคือ เป็นที่อาศัยที่มีกำลังที่ทำให้จิต ๘๙ ดวงและเจตสิก๕๒ ดวงเกิดขึ้นในปัจจุบันกาลหรือที่จะเกิดหลังๆคือที่จะเกิดต่อไป

เพราะฉะนั้นในขณะนี้ก็เป็นจิตประเภทหนึ่งประเภทใดในจิต ๘๙ ดวง เพราะฉะนั้นก็ย่อมจะเป็นปัจจยุปบันนธรรม เป็นผลซึ่งเกิดเพราะจิตและเจตสิกก่อน ๆที่ได้เกิดแล้วในอดีต

หรือในขณะนี้เอง จิตประเภทหนึ่งประเภทใดที่เกิดแล้วในขณะนี้ ก็จะเป็นอุปนิสสยคือเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยที่จะให้จิตต่อ ๆ ไปเกิดขึ้นข้างหน้า