ผู้ใดไม่ชื่นชมธาตุ ผู้นั้นไม่ชื่นชมทุกข์ ผู้นั้นหลุดพ้นจากทุกข์

อภินันทนสูตร ข้อ ๔๑๒

พระผู้มีพระภาคตรัสว่า

ดูกร ภิกษุทั้งหลาย ผู้ใดย่อมชื่นชมปฐวีธาตุ ผู้นั้นชื่อว่า ย่อมชื่นชมทุกข์ ผู้ใดย่อมชื่นชมทุกข์ เรากล่าวว่า ผู้นั้นไม่หลุดพ้นจากทุกข์

ต่อไปเป็นธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม

พระผู้มีพระภาคตรัสว่า

ดูกร ภิกษุทั้งหลาย ผู้ใดย่อมไม่ชื่นชมปฐวีธาตุ ผู้นั้นชื่อว่า ไม่ชื่นชมทุกข์ ผู้ใดไม่ชื่นชมทุกข์ เรากล่าวว่า ผู้นั้นหลุดพ้นจากทุกข์

ต่อไปเป็นข้อความเรื่องอาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ เคยแช่มชื่นพอใจเพราะธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลมมามากเหลือเกิน วิธีที่จะไม่ชื่นชมในธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม ต้องมีเป็นตามลำดับขั้นด้วย ไม่ใช่ว่าไม่ชื่นชมทันทีเป็นพระอรหันต์ เป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ แต่วิธีที่จะไม่ชื่นชมก็ต้องคลายตามลำดับ โดยการที่รู้ว่าเป็นรูป ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์บุคคล วัตถุสิ่งของ เป็นแต่เพียงรูปๆ หนึ่งที่มาประชุมรวมกับรูปอื่นๆ หลายรูป แต่ละรูปก็เป็นแต่ละลักษณะ เกิดขึ้นปรากฏแล้วก็หมดไป