อกุศลเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยให้เกิดอัพยากต

สำหรับหมวดต่อไปของอกุศลคือ กุศลเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยให้เกิดอัพยากตะ ก็โดยนัยเดียวกันกับกุศลเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยให้เกิดอัพยากตะ

เพราะเหตุว่าเวลามีอกุศลเกิดขึ้น มีความปรารถนา มีความอยากได้ ไม่ว่าจะเป็นทรัพย์สมบัติสิ่งหนึ่งสิ่งใดก็ตาม นั่งเฉย ๆจะได้ไหมก็ไม่ได้ ก็จะต้องมีการขวนขวายประกอบกิจการงานต่าง ๆ เพราะฉะนั้นเวลาที่มีความโลภ มีความต้องการ มีความปรารถนาวัตถุสิ่งหนึ่งสิ่งใดเกิดขึ้น ก็จะต้องมีการขวนขวาย ซึ่งจะเป็นเหตุให้วิบากจิตเกิดขึ้น ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย แล้วแต่ว่าจะเป็นอัพยากตะคือวิบากจิตประเภทใด อาจจะเป็นกุศลวิบาก หรืออกุศลวิบากก็ได้

นี่ก็เป็นชีวิตประจำวันตามความเป็นจริง ซึ่งเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย