อกุศลทั้งหมดเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยให้ทำทุจริตกรรมได้

ท่านผู้ฟังซึ่งยังไม่ใช่พระอริยบุคคล ย่อมมีทุจริตกรรมบ้าง แล้วแต่ว่าจะเป็นทางกายหรือทางวาจา คงจะมีการฆ่าสัตว์เล็กสัตว์น้อย ปาณาติบาตเกิดขึ้น ให้ทราบว่าถ้าไม่เคยฆ่ามาก่อนในอดีต ปัจจุบันนี้ก็คงจะไม่ฆ่า เพราะเหตุว่าบางท่านไม่ฆ่าสัตว์ใหญ่ แต่ยังมีการเบียดเบียนชีวิตสัตว์เล็กสัตว์น้อยเป็นข้ออ้างได้หลายอย่างว่าเป็นสัตว์ที่ทำให้ท่านเดือดร้อน เช่นยุงมดเป็นต้นแต่ให้ทราบว่าในขณะที่ทำปาณาติบาตครั้งหนึ่งก็จะเป็นอุปนิสสยปัจจัยคือ เป็นปัจจัยที่มีกำลังที่จะทำให้เกิดการฆ่าหรือปาณาติบาตอีกในอนาคต และอาจจะรุนแรงจนกระทั่งถึงกับสามารถจะฆ่าแม้มารดาบิดามิตรสหาย หรือผู้ที่มีคุณก็ได้ นี่ก็เป็นเพราะปกตูปนิสสยปัจจัยคือ ปัจจัยที่มีกำลังทำให้สภาพธรรมนั้นเกิดขึ้น

ข้อความในพระไตรปิฎกได้แสดงว่า

ปาณาติบาต คือ การฆ่าสัตว์อื่น เป็นอุปนิสสยปัจจัยให้เกิดปาณาติบาตอีก หรือเป็นปัจจัยให้เกิดอทินนาทาน การถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ เป็นปัจจัยให้เกิดกาเมสุมิจฉาจาร เป็นปัจจัยให้เกิดมุสาวาทได้

นี่ก็เป็นชีวิตประจำวันที่แสดงให้เห็นว่า แต่ละขณะที่เกิดขึ้น อกุศลเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยให้เกิดอกุศลประเภทต่าง ๆ มากขึ้น เพิ่มขึ้นเช่นปาณาติบาต การฆ่าสัตว์ เป็นปัจจัยให้เกิดอทินนาทานได้ เมื่อฆ่าแล้ว ก็เอาทรัพย์สิ่งของของบุคคลนั้นด้วยมีไหมคะอย่างนี้

เป็นปัจจัยให้เกิดกาเมสุมิจฉาจารได้ เพราะเหตุว่าบางทีบางท่านฆ่าสามีแล้ว ก็ประพฤติผิดในกามในภรรยาของบุคคลนั้นด้วย

และสำหรับปาณาติบาตเป็นปัจจัยให้เกิดมุสาวาทเป็นของธรรมดา เพราะเหตุว่าเมื่อฆ่าแล้ว ก็ย่อมจะมีทุจริตกรรมต่อไป คือไม่ต้องการที่จะให้บุคคลอื่นได้ล่วงรู้ถึงกรรมที่ได้กระทำแล้ว เพราะฉะนั้นก็เป็นปัจจัยให้เกิดมุสาวาท

แม้อทินนาทานการถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้เป็นปัจจัยแก่ปาณาติบาตได้ใช่ไหมคะ ปล้นแล้วก็ฆ่าด้วย ไม่ใช่เพียงแต่จะเอาทรัพย์ไปเพียงอย่างเดียว แต่เมื่อปล้นแล้วก็ยังฆ่าปิดปาก

เพราะฉะนั้นการที่ปล้นเอาทรัพย์ของบุคคลอื่น ย่อมเป็นปัจจัยให้เกิดปาณาติบาตได้ ย่อมเป็นปัจจัยให้เกิดกาเมสุมิจฉาจารได้ย่อมเป็นปัจจัยให้เกิดมุสาวาทได้ ย่อมเป็นปัจจัยให้เกิดผรุสวาจาการพูดคำหยาบได้

นี่ก็เป็นชีวิตประจำวันจริงๆ คำหยาบที่พูด ถ้าไม่มีปัจจัยก็ย่อมพูดไม่ได้เกิดไม่ได้ แต่เมื่อมีเหตุปัจจัยที่จะให้พูดคำหยาบครั้งหนึ่ง ก็จะเป็นปัจจัยให้พูดคำหยาบครั้งต่อไป ครั้งแล้วครั้งเล่า จนกระทั่งเป็นปกตูปนิสสยปัจจัย เป็นอุปนิสัยที่จะให้เป็นผู้ที่มีปกติพูดคำหยาบคายได้

และสำหรับคำผรุสวาทก็จะเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยให้เกิดปาณาติบาตได้ เป็นปัจจัยให้เกิดอทินนาทานได้ เป็นปัจจัยให้เกิดกาเมสุมิจฉาจารได้

ผู้ที่พูดคำหยาบ จิตที่พูดในขณะนั้นต้องเป็นจิตที่ประทุษร้ายบุคคลที่ตนกล่าวคำหยาบด้วย และถ้าโทสะเกิดมีกำลังแรงกล้าขึ้น ไม่ใช่เพียงแต่จะกล่าววาจาที่เป็นผรุสวาจาเท่านั้น ก็ยังจะถึงประทุษร้ายร่างกายได้ หรือถึงแก่ทำลายชีวิตได้ อันเนื่องมาจากการพูดคำหยาบนั้นเอง

เพราะฉะนั้นแม้การสะสมการพูดคำหยาบ ก็เป็นปกตูปนิสสยปัจจัย ที่จะให้เกิดอกุศลกรรมต่างๆเช่นปาณาติบาต อทินนาทาน กาเมสุมิจฉาจาร

เป็นไปได้ไหมคะ คำหยาบที่จะทำให้เกิดกาเมสุมิจฉาจาร คำหยาบคำลามก ซึ่งจะทำให้เกิดกาเมสุมิจฉาจาร ได้ ถ้ามีการเสพบ่อย ๆ

สำหรับคำพูดส่อเสียด แม้เพียงคำพูดส่อเสียด แต่ก็จะเห็นได้ว่า เป็นปกตูปนิสสยปัจจัยที่จะทำให้เกิดทุจริตกรรม แม้ปาณาติบาตก็ได้อทินนาทานก็ได้กาเมสุมิจฉาจารก็ได้มุสาวาทก็ได้

สำหรับวัยรุ่น จะเห็นได้ว่า เพียงการส่อเสียดกันเล็ก ๆ น้อย ๆทีละนิดทีละหน่อย ก็จะเป็นปัจจัยที่จะทำให้ถึงกับโกรธอย่างรุนแรง แล้วเกิดการทำร้ายกัน และฆ่ากันได้นี่ก็เป็นปกตูปนิสสยปัจจัยของการสะสมคำพูดส่อเสียด

และในขณะเดียวกันเมื่อมีการส่อเสียดแล้ว มีจิตคิดจะประทุษร้ายแล้ว เป็นเหตุให้ทำอทินนาทานได้ ถ้าคิดที่จะประหัตประหารกัน ก็จะต้องแสวงหาอาวุธที่จะทำการประหัตประหารกัน ก็จะต้องถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ คืออาวุธต่าง ๆ เหล่านั้น แล้วก็ประหัตประหารกัน

เพราะฉะนั้นก็จะเห็นได้ว่า อกุศลทั้งหมดสามารถที่จะเชื่อมโยงเป็นปัจจัย โดยเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยที่จะให้อกุศลกรรมทั้งหลายเกิดขึ้นเป็นไปสืบเนื่องกันทั้งทางกายทางวาจา

แม้สัมผัปปลาปวาจา คำพูดเพ้อเจ้อ สร้างอารมณ์เพ้อฝันต่าง ๆ ก็ย่อมจะเป็นปัจจัยให้เกิดปาณาติบาต อทินนาทานกาเมสุมิจฉาจารและมุสาวาทได้

เพราะฉะนั้นการไม่อบรมเจริญปัญญา เพื่อที่จะละความไม่รู้ ย่อมจะทำให้อกุศลจิตเกิดเป็นไป ไขว้เขวประการต่างๆ สนับสนุนเป็นปกตูปนิสสยปัจจัย ที่จะทำให้พอกพูนอกุศลยิ่งขึ้น