จิตที่ฆ่าเป็นโทสมูลจิตแต่มีโลภะเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยได้

สำหรับอกุศลเป็นปกตูปนิสสยปัจจัย ยังมีข้อสงสัยอะไรบ้างไหมคะ

ทรงเกียรติ ที่อาจารย์ว่าผู้ที่ฆ่าสัตว์สามารถเป็นปัจจัยให้ทำอกุศลด้วย อทินนาทานด้วยก็ได้ กาเมสุมิจฉาจารด้วยก็ได้ มุสาวาทด้วยก็ได้ ผมคิดว่าไม่น่าจะเป็นปกตูปนิสสยปัจจัย น่าจะเป็นเห-ตุปัจจัยมากกว่า

ท่านอาจารย์ ท่านผู้ฟังอาจจะคิดถึงประเภทของจิตที่เป็นปัจจัยให้เกิดการกระทำนั้น ๆ ได้ เช่นการฆ่า จะต้องเกิดขึ้นเพราะโทสมูลจิต คือ อกุศลประเภทโทสะเป็นปัจจัย ไม่ใช่โลภมูลจิตใช่ไหมคะ ที่ทำให้เกิดการฆ่า

เพราะฉะนั้นโลภะจะเป็นปัจจัยให้เกิดการฆ่าได้ไหม ? ลองคิดดู เป็นปัจจัยได้ โดยเป็นปกตูปนิสสยปัจจัย อย่าลืม จิตที่ฆ่าต้องเป็นโทสมูลจิต ต้องการทำลายชีวิตของบุคคล หรือสัตว์นั้น เพราะฉะนั้นในขณะนั้นจิตต้องเป็นโทสมูลจิตแน่นอน แต่ว่าที่จะฆ่าเพราะปรารถนาทรัพย์สมบัติ เพราะฉะนั้นการฆ่านั้นย่อมเกิดจากมูล ๓ ได้คือเกิดจากโลภมูลก็ได้ เกิดจากโทสมูลก็ได้ เกิดจากโมหมูลก็ได้ ถ้าเกิดจากโลภะเป็นมูล โดยเป็นปกตูปนิสสยปัจจัย เป็นปัจจัยที่จะให้เกิดการฆ่า แต่ในขณะที่ฆ่า จิตที่จะฆ่านั้นต้องเป็นโทสมูลจิต

เพราะฉะนั้นจะเห็นความกว้างขวางของปกตูปนิสสยปัจจัยได้ โลภะก็เป็นปัจจัยให้เกิดโทสะได้แต่เวลาที่โลภะจะเป็นปัจจัยให้โทสมูลจิตเกิดขณะนั้นโดยเป็นปกตูปนิสสยปัจจัย ไม่ใช่อนันตรูปนิสสยปัจจัย