ความเจริญในกุศลธรรม มิใช่ความตั้งอยู่ มิใช่ความเสื่อม

ซึ่งต่อไปพระผู้มีพระภาค จะทรงแสดงหนทาง ที่จะทำให้กุศลเจริญขึ้น ข้อความต่อไปพระผู้มีพระภาค ตรัสว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความเจริญในกุศลธรรมทั้งหลาย มิใช่ความตั้งอยู่ มีใช่ความเสื่อมอย่างไร ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินัยนี้เป็นผู้มีศรัทธา ศีล สุตะ จาคะ ปัญญา ปฏิภาณ เท่าไร ธรรมเหล่านั้นของภิกษุ ย่อมไม่ตั้งอยู่ ย่อมไม่เสื่อม ดูกรภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวข้อนี้ว่า เป็นความเจริญในกุศลธรรมทั้งหลาย มิใช่ความตั้งอยู่ มิใช่ความเสื่อม ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความเจริญในกุศลธรรมทั้งหลาย มิใช่ความตั้งอยู่ มิใช่ความเสื่อม อย่างนี้แล ดูกรภิกษุทั้งหลาย หากว่าภิกษุไม่เป็นผู้ฉลาดในวาระจิตของผู้อื่นไซ้ มื่อเป็นอย่างนั้น ภิกษุพึงศึกษาว่า ‘เราจักเป็นผู้ฉลาดในวาระจิตของตน’ ดูกรภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้แล นี่เป็นจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน หรือเปล่า คะ การที่จะรู้วาระจิตของตน เพื่อที่ว่ากุศลจะได้เจริญขึ้น เพราะเหตุว่า ถ้าไม่มีการระลึกรู้ลักษณะของจิตเลย ย่อมไม่ทราบว่า ขณะนั้นเป็นกุศล หรือว่าเป็น อกุศล อย่างไร