พุทธกิจ - ทรงอนุเคราะห์ชน
พระผู้มีพระภาคทรงอนุเคราะห์ชนโดยประการนั้นๆ แล้ว เสด็จลุกขึ้นจากอาสนะ แล้วเสด็จไปยังพระวิหาร ประทับนั่งบนพุทธอาสน์อันบวรซึ่งปูไว้แล้ว ซึ่งมีดอกไม้เป็นมณฑลในที่นั้นๆ ทรงคอยให้ภิกษุทั้งหลายฉันภัตกิจเสร็จอยู่ ต่อจากนั้นอุปัฏฐากก็กราบทูลให้พระผู้มีพระภาคทรงทราบถึงการเสร็จภัตกิจของภิกษุทั้งหลาย
ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคจึงเสด็จไปยังพระคันธกุฎี ต่อจากนั้นพระผู้มีพระภาคทรงกระทำปุเรภัตกิจเสร็จแล้วอย่างนี้ ทรงประทับนั่งแล้ว ณ ที่อุปัฏฐาน ณ ที่ใกล้แห่งพระคันธกุฎี ทรงล้างพระบาท ทรงประทับยืนบนตั่งสำหรับยืน ย่อมให้โอวาทพระภิกษุว่า
ภิกษุทั้งหลาย ท่านทั้งหลายพึงยังตนให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาทเถิด การบังเกิดขึ้นของพระพุทธเจ้าเป็นของยากในโลก การกลับได้เป็นมนุษย์ก็เป็นของยาก ความถึงพร้อมด้วยศรัทธาก็เป็นของยาก การได้บรรพชาก็เป็นของยาก การฟัง พระธรรมก็เป็นของยาก ดังนี้
สั้นมาก คือ เพียงแต่ ท่านทั้งหลายพึงยังตนให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาทเถิด นี่เป็นพระพุทโธวาท แต่ว่าพระภิกษุทั้งหลายท่านได้รับฟังพระธรรมมาโดยตลอด เพราะฉะนั้น ท่านย่อมเข้าใจในความหมายของ พึงยังตนให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาท ว่าคือการเจริญกุศลทุกประการ ทั้งทาน ศีล ภาวนา โดยเฉพาะการไม่หลงลืมสติ ระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริง
ข้อความต่อไป
ต่อจากนั้น ภิกษุทั้งหลายก็ถวายบังคมพระผู้มีพระภาค แล้วทูลถาม พระกัมมัฏฐาน ลำดับนั้นพระผู้มีพระภาคจึงประทานพระกัมมัฏฐานด้วยสามารถแห่งจริยาแก่ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเหล่านั้นเรียนพระกัมมัฏฐานแล้ว ถวายบังคมพระผู้มีพระภาคแล้วไปยังที่อยู่ของตนๆ ภิกษุบางพวกเข้าไปสู่ป่า บางพวกไปยังโคนไม้ บางพวกไปยังสถานที่ทั้งหลาย มีภูเขา เป็นต้น อย่างใดอย่างหนึ่ง บางพวกไปยังภพของเทวดาทั้งหลาย มีเทวดาชั้นจาตุมหาราช เป็นต้น บางพวกไปยังสวัตตีภพ
ต่อจากนั้น พระผู้มีพระภาคเสด็จเข้าไปยังพระคันธกุฎี ถ้าหากว่าพระองค์จะทรงหวังอยู่ ก็ทรงมีพระสัมปชัญญะสำเร็จสีหไสยาสน์โดยเบื้องขวาสักครู่หนึ่ง ต่อจากนั้น พระองค์ซึ่งมีพระกายอันสงบระงับแล้วเสด็จลุกขึ้น แล้วทรงตรวจดูสัตว์โลกในภาคที่สอง
ข้อความที่ว่า ต่อจากนั้นภิกษุทั้งหลายจึงถวายบังคมพระผู้มีพระภาค แล้วทูลถามพระกัมมัฏฐาน ฟังดูเผินๆ อาจจะเข้าใจว่า ไปขอกัมมัฏฐานเฉพาะหมวดใดหมวดหนึ่งตามที่อาจจะเคยคิดเคยเข้าใจ แต่ถ้าเข้าใจความหมายของกัมมัฏฐานว่าหมายความถึงสติปัฏฐาน สภาพธรรมที่กำลังปรากฏเป็นกัมมัฏฐานของสติ ซึ่งสติจะระลึก จะศึกษา จะพิจารณารู้ในความจริงของสภาพธรรมนั้นว่า ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล
ที่มา ...