สติสัมปชัญญะรู้ความต่างของปรมัตถ์และบัญญัติ
เพราะฉะนั้นที่จะรู้ว่าปรมัตถธรรมกับบัญญัติต่างกันอย่างไร บัญญัติสามารถที่จะเป็นอารมณ์คือกำลังปรากฏทางตากับจิตที่เห็น แต่ไม่ใช่กับสติ และสัมปชัญญะปัญญาที่สามารถเข้าใจถูก จนกว่าผู้นั้นจะอบรมจนกระทั่งถึงกาลที่พอฟังเข้าใจ และรู้ได้เลย และก็สามารถที่ว่าถ้าอบรมมาที่จะรู้แจ้งอริยสัจจธรรม ก็สามารถรู้แจ้งอริยสัจจธรรมได้ ในเวลาไม่นานเลยเพียงข้อความสองสามประโยค สภาพธรรมก็เป็นจริงที่จะให้ผู้นั้นสามารถที่จะรู้ได้ แต่สำหรับการศึกษาปรมัตถธรรม ให้ทราบว่ามีปรมัตถธรรม และมีบัญญัติ และก็ถ้าขณะใดที่ไม่ใช่ปัญญาที่รู้ลักษณะที่เป็นปรมัตถธรรม ว่าเป็นปรมัตถธรรม ขณะนั้นก็จะมีการรู้ลักษณะที่เป็นปรมัตถธรรมโดยความเป็นเรื่องราว หรือว่าเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใดที่เหมือนว่าเที่ยงตลอดเวลา
คุณวาณียังไม่ดับใช่ไหมคะคุณจำนง เพราะเป็นคุณวาณี และรูปนี่เกิดดับ หรือเปล่า แต่ก็ยังไม่รู้เพราะเหตุว่าเป็นเพียงปรากฏกับจิตเห็น แล้วก็จิตที่เริ่มฟัง และก็เข้าใจจนกว่าปัญญาจะอบรมเจริญขึ้น ถึงสามารถจะคลายความที่เป็น เห็น และก็เป็นคุณวาณี อย่างยั่งยืนไม่เคยดับ เป็นแต่เพียงสิ่งที่ปรากฏทางตา แน่นอนไม่ว่าเป็นใครในความคิดนึก ก็เป็นเพียงสิ่งที่ปรากฏทางตา
ที่มา ...