เพียงธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม ก็ยังเป็นที่ตั้งแห่งความติดข้องยึดถือ

วันหนึ่งๆ ความยินดีพอใจที่กายมีไหม เป็นเหตุให้เกิดความยินดีพอใจได้ไหม ที่กายของตนเอง เมื่อวานนี้ก็มี วันนี้ก็มี พรุ่งนี้ก็มี ธาตุดินน้ำไฟลมแท้ๆ ที่กาย แต่ก็ยังเป็นปัจจัยทำให้เกิดความแช่มชื่น หรือว่าความพอใจ ความติด การยึดข้อง เพียงแต่ในสิ่งที่อ่อนแข็งเย็นร้อนเคร่งตึงไหวเหล่านี้ นี่เฉพาะเพียงที่กาย แต่ขอให้ทราบว่า การยึดถือ หรือว่าความพอใจ ความแช่มชื่น ที่อาศัยเกิดเพราะธาตุทั้ง ๔ นั้น ไม่ใช่แค่แต่สภาพที่กายของตนเท่านั้น เก้าอี้ โต๊ะ ชอบไหม สะดวกไหม จำเป็นต้องมีไหม ทุกสิ่งทุกอย่างในบ้าน จาน ข้าว ผลไม้ ชาม เครื่องอำนวยความสะดวกทุกอย่างทั้งหมด หาดูเถอะ ไม่มีเลยที่จะพ้นจากธาตุดินน้ำไฟลม เพราะฉะนั้นตลอดชีวิตที่มีอยู่ในโลกที่ไม่ปราศจากรูป ก็จะต้องมีธาตุที่เป็นใหญ่เป็นประธาน คือ ดินน้ำไฟลม ทั้งที่ภายในที่ตัวเอง ก็เพียงแต่ดินน้ำไฟลมเท่านั้น แล้วก็ภายนอกก็ยังมีแต่เพียงดินน้ำไฟลมเท่านั้นเหมือนกัน กระทบสัมผัสดิน เกิดมาในโลกนี้ มีต้นไม้ มีดอกไม้ ก็ไม่พ้นจากธาตุดินน้ำไฟลม เพราะฉะนั้น ก็เพียงแต่ดินน้ำไฟลม กับ ธาตุดินน้ำไฟลม ภายใน กับ ภายนอก ที่มีความไม่รู้ มีความเห็นผิด ทำให้เกิดการยึดถือมีความพอใจต่างๆ เกิดขึ้น แล้วก็ยึดถือว่าเป็นสัตว์ เป็นบุคคล เป็นตัวตน ด้วยความเข้าใจผิด เพราะฉะนั้นถ้าผู้ใดไตร่ตรองธรรม พิจารณาเห็นความจริง ก็ย่อมเป็นเครื่องทำให้สติระลึกได้ในเนืองๆ บ่อยๆ แล้วก็รู้ชัดในลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏ