อุตุ - โภชนะ - เสนาสนะเป็นปัจจัยให้เกิดกุศลอกุศล

อุตุ โภชนะ เสนาสนะ เป็นปัจจัยให้เกิดกุศลจิตก็ได้ หรือเป็นปัจจัยให้เกิดอกุศลจิตก็ได้

ท่านที่มีสุขเพียบพร้อม ไม่มีทุกข์ พร้อมที่จะศึกษาธรรมได้ ความสุขนั้นก็เป็นปกตูปนิสสยปัจจัยที่จะให้กุศลจิตเกิด

บางท่านมีทุกข์ แต่ความทุกข์นั้นเองก็เป็นปกตูปนิสสยปัจจัยให้กุศลจิตเกิด สนใจศึกษาธรรมก็ได้ เพราะฉะนั้นไม่ว่าจะเป็นอุตุ หรือโภชนะ หรือเสนาสนะ จะเป็นความสุขกาย หรือความทุกข์กาย ก็เป็นปัจจัยให้เกิดได้ทั้งกุศลธรรมและอกุศลธรรม

สำหรับบางท่านถึงแม้จะป่วยไข้หรือว่าทุกข์กาย ก็ยังเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยที่จะให้เกิดกุศลจิตเกิด แต่ว่าสำหรับบางท่านถึงแม้ว่าจะสุขกาย ท่านก็เพลิดเพลินไป หรือเวลาที่ทุกข์กายเกิดเจ็บไข้ได้ป่วย ท่านก็ไม่พร้อมอีกแล้วที่จะเกิดกุศล หรือศึกษาธรรม ปฏิบัติธรรม นั่นก็แล้วแต่ปัจจัยอื่น ๆที่ได้สะสมมาคือ กุศลและอกุศล