อัตตสัญญา - ความทรงจำว่าเป็นเราที่หนาแน่นมาก
ผู้ฟัง ขณะที่ฟังอยู่นี้เข้าใจว่า ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นปรมัตถธรรม เป็นจิต เจตสิก และรูป ท่านอาจารย์กำลังอธิบายให้รู้ว่า สิ่งเหล่านี้เป็นปรมัตถธรรม เป็นธรรม ไม่ใช่เรา
ท่านอาจารย์ ถูกต้องค่ะ พระผู้มีพระภาคทรงตรัสรู้อริยสัจจธรรม ธรรมทั้งนั้นเลย
ผู้ฟัง แต่ด้วยสัญญาก็ยังเป็นเราอยู่
ท่านอาจารย์ ด้วยสัญญาความทรงจำในรูปร่าง สัณฐาน จึงมีการคิดถึงเรื่องราวต่างๆ จะเป็นคน เป็นสัตว์ เป็นวัตถุสิ่งของ ก็คือสิ่งที่เป็นอารมณ์ในขณะที่จิตคิดเรื่องนั้น ถ้าจิตไม่คิดเรื่องนั้น เรื่องนั้นก็ไม่มี
ผู้ฟัง แต่ก็เป็นการยากมากนะคะ ที่ว่าไม่มีเรา ก็ยังเป็นเราค่ะ
ท่านอาจารย์ ถูกต้อง เพราะฉะนั้นขณะนี้ทุกคนมีอัตตสัญญา สัญญาที่จำว่าเป็นเรา เราเห็น เราได้ยิน เราคิด เราสุข เราทุกข์ ทั้งหมดนี่เป็นอัตตสัญญา ความทรงจำที่เป็นเรา ซึ่งเป็นความทรงจำที่หนาแน่นมาก กว่าเราจะได้ฟังธรรม และค่อยๆ เข้าใจถูก แต่ว่าจะมีอนัตตสัญญาจริงๆ ต่อเมื่อมีสติสัมปชัญญะ และก็รู้ลักษณะของสภาพธรรม จนประจักษ์ความเป็นอนัตตาของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ จึงเริ่มที่จะเป็นอนัตตสัญญา ยากไหม กว่าที่จะถ่ายถอนความเป็นเรา แต่มีหนทาง เพราะว่าเราได้เริ่มฟัง และได้เริ่มเข้าใจ
ที่มา ...