การระลึกถึงดินกับความสงบของจิตในชีวิตประจำวัน

ในคราวก่อนมีท่านผู้ฟังท่าน ๑ ท่านไม่เห็นว่า การระลึกถึงดินจะทำให้จิตสงบได้อย่างไร เพราะเหตุสำหรับพุทธานุสติ การระลึกถึงคุณของพระผู้มีพระภาคนั้น พระองค์ทรงพระคุณ เป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะฉะนั้น ก็มีพระคุณเป็นอันมาก ที่จะให้ระลึกถึง แล้วก็เกิดความสงบ แต่ว่าท่านผู้นั้นไม่เห็นว่าปฐวีกสิณ หรือการระลึกถึงดินนั้นจะทำให้สงบอย่างไร แต่การอบรมเจริญสมถภาวนานั้น เป็นธรรมที่ควรประพฤติปฏิบัติ ในชีวิตประจำวัน ถ้าเข้าใจเหตุผล แล้วเข้าใจจุดประสงค์ เช่นดิน มีจริงๆ ไหม ดินเป็นสิ่งที่มีจริง ถ้าเป็นดินเปล่าๆ ยังไม่เกิดเป็นตึกรามบ้านช่อง หรือว่าวัตถุสิ่งต่างๆ เพียงแต่เห็นความเป็นดินเท่านั้น นี่คะ ย่อมไม่เกิดความยินดีพอใจ แสวงหา ขวนขวายในดินนั้น แต่เวลาที่ดินนั้นเอง มีการกระทำให้เป็นวัตถุ สิ่งต่างๆ เกิดขึ้น ความยินดีต้องการในวัตถุนั้นก็เกิดขึ้น โดยลืมสภาพที่แท้จริงของสิ่งนั้นว่า ก็เป็นแต่เพียงดิน เพราะฉะนั้น ไม่มีอะไรเลย ซึ่งเป็นรูป และจะปราศจากดิน แต่เมื่อลืมนึกถึงสภาพความเป็นดิน เกิดความยินดียินร้ายขึ้นได้ ในวัตถุ ที่ปรากฏ แต่แม้ร่างกายที่กำลังมีอยู่ ในขณะนี้ ก็ไม่พ้นจากสภาพของความเป็นดิน เช่นเดียวกัน เพราะฉะนั้น การที่จะน้อมระลึกถึงดิน ด้วยความเข้าใจที่ถูกต้อง ก็จะทำให้จิตสงบได้ แต่ก็ยาก เพราะเหตุว่า อย่าลืมว่า ธรรมทั้งหลาย เป็นจริงในชีวิตประจำวัน เพราะฉะนั้น ในขณะนี้ หรือว่าในขณะไหนก็ตาม ที่จิตจะระลึกถึงดิน นี่คะ เป็นไปได้ไหมคะ อาจจะเป็นได้บ้าง ชั่วครั้ง ชั่วคราว แต่ว่าไม่ใช่ว่าบ่อยๆ เนืองๆ เพราะฉะนั้น ท่านผู้ฟังจะเห็นได้ว่า การที่จะให้จิตสงบ ยากไหมคะ กับ การที่จะอบรมระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏ ซึ่งเป็นสติปัฏฐาน ตามปกติในชีวิตตามความเป็นจริง