รู้ลักษณะของโลภมูลจิตได้ยาก เพราะชินจนไม่รู้สึก

โลภะเกิดขึ้น ถ้าเป็นผู้ที่อบรมเจริญสติปัฏฐาน ย่อมสามารถรู้สภาพธรรมที่กำลังปรากฏในขณะนั้นตามความเป็นจริง การรู้โลภะ ยากไหมคะ

ทุกคนอยู่กับโลภะตลอดเวลา ตั้งแต่ลืมตาจนกระทั่งหลับตา ถ้าขณะใดที่กุศลธรรมหรือกุศลจิตไม่เกิด ขณะนั้นจะมีโลภมูลจิตเกิดเป็นประจำ แต่เป็นโลภมูลจิตที่อ่อนมาก ที่เบา ที่บาง ที่ไม่รู้สึก มีใครรู้ลักษณะของโลภะบ้างไหมคะ ที่อ่อน ที่เบา ที่บาง ที่จะให้โลภมูลจิตรู้สภาพธรรม คือ รู้ว่าเป็นโลภะขณะนั้นขณะนี้ ย่อมไม่ได้ แม้ว่ามีโลภะอยู่ อย่างธรรมดาๆ แต่ว่าโลภะนั้นไม่สามารถที่จะรู้โลภะว่าเป็นโลภะ เพราะเหตุว่าอวิชชาเป็นสภาพที่ไม่รู้ลักษณะของสิ่งที่ปรากฏ วิชชาเท่านั้นที่จะรู้ว่า อะไรเป็นอกุศลธรรม และอะไรเป็นกุศลธรรม

เพราะฉะนั้นถึงแม้ว่าจะมีโลภะอยู่ตลอดเวลาจนชิน แต่เพราะชินแสนชินนั่นเอง จึงไม่รู้ลักษณะของโลภะ โดยการศึกษาทราบว่ามีโลภะมาก มีโลภะเป็นประจำ อะไรๆ ก็โลภะ ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ ก็เป็นโลภะ เพราะเหตุว่าถ้าขณะนั้นลักษณะของโทสะ หรือความไม่แช่มชื่นไม่มี ก็เป็นธรรมดาที่ว่า จะต้องเป็นสภาพของโลภะที่เกิดขึ้นเป็นประจำ แต่ว่าที่จะรู้จริงๆ ในลักษณะของโลภะที่กำลังมี ได้ไหมคะ เพราะชินมาก ชินจนไม่รู้สึกเลยว่า ขณะไหนเป็นโลภะ ไม่สามารถที่จะประจักษ์แจ้งหรือระลึกลักษณะของโลภะที่กำลังมี จนกว่าสติจะเกิดขึ้น ถ้าสติไม่เกิด โลภะจะรู้โลภะไม่ได้ อวิชชาจะรู้สภาพธรรมใดๆ ไม่ได้เลย และเวลาที่สติเกิด จะสามารถระลึกรู้ลักษณะของโลภะทันทีได้ไหมคะ ยาก ใช่ไหมคะ เพราะเหตุว่าเป็นโลภะอย่างบาง อย่างเบา แต่เวลาที่สติเกิดระลึกศึกษารู้ลักษณะของนามธรรมหรือรูปธรรมที่ปรากฏทางหนึ่งทางใด เช่น ทางตาในขณะนี้ เมื่อระลึกจึงรู้ว่าไม่ใช่โลภะ ขณะนั้นไม่ใช่โลภะที่ระลึกรู้ลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏ จนกว่าจะรู้ลักษณะของนามธรรม และรูปธรรมจนชิน จนทั่ว จึงสามารถรู้ลักษณะของแม้โลภะอย่างบาง อย่างเบา ซึ่งกำลังมีตามปกติ โดยไม่ใช่เดา หรือไม่ใช่อนุมานว่า เวลานี้มีโลภะ แต่บอกไม่ได้ว่า โลภะนั้นมีลักษณะอย่างไร และอะไรกำลังเป็นอารมณ์ของโลภะ จนกว่าสติจะมั่นคงขึ้น และรู้ลักษณะของนามธรรม และรูปธรรมทั่วขึ้น