เวทนาเจตสิกเป็นเจ้าตัวร้าย
ผู้ฟัง เคยได้ยินคุณอลัน ไดรเวอร์ ซึ่งท่านได้เสียชีวิตไปแล้วกล่าวว่า เวทนาเป็นสภาพธรรมที่ร้ายที่สุด ใช่ หรือไม่
ท่านอาจารย์ คุณอลันใช้คำว่าเจ้าตัวร้าย เพราะว่าทุกคนติดในเวทนาที่เป็นสุขมาก แสวงหา ดิ้นรน กระทำสังขารทั้งหลายทั้งที่เป็นกุศล หรือ อกุศล เพื่อที่ให้ได้เวทนาที่เป็นสุข เรากล่าวแต่ละอย่าง เช่น รูปขันธ์ เป็นรูป วิญญาณขันธ์เป็นจิต และเราก็กำลังจะกล่าวถึงนามขันธ์ที่ ๑ คือเวทนาขันธ์ ซึ่งเป็นความรู้สึก คงไม่มีใครสงสัยเรื่องของเวทนา ความรู้สึก ต่อไปจะไม่มีเวทนาได้ไหม ไม่มีทางเลย แต่ไม่รู้ว่าเวทนาประเภทใดจะเกิด เพราะเหตุว่าเป็นอนัตตา จะเป็นอุเบกขาเวทนา ทุกขเวทนา สุขเวทนา โสมนัสเวทนา หรือโทมนัสเวทนา ไม่มีใครสามารถจะรู้ขณะจิตต่อไปได้ เพราะเหตุว่าเป็นอนัตตา แต่ว่าให้เข้าใจจริงๆ ว่าทุกวัน ทุกขณะจิต ตั้งแต่เกิดจนตายไม่ขาดเวทนาเลย และเวทนาก็มีถึง ๕ อย่างที่เป็นสุขทางกาย ๑ เป็นทุกข์ทางกาย ๑ ที่เป็นโสมนัส สุขใจ ๑ เป็นโทมนัส ทุกข์ใจ ๑ และทุกขมสุขคือขณะที่เฉยๆ ถ้าจะถามว่าขณะนี้รู้สึกอย่างไร เป็นสุขทางไหน เพราะฉะนั้น สิ่งที่มีจริง ขณะนั้น ไม่ได้อยู่ที่อื่น สามารถที่จะตอบได้ถึงความรู้สึกที่มี ขณะนี้คุณหมอรู้สึกอย่างไร สบายดี หมายความถึงทางกาย หรือทางใจ
ผู้ฟัง ทางกายก็ดี ทางใจก็ดี
ท่านอาจารย์ ทางกายก็สบาย ทางใจก็สุข ตอนนี้มีใครเป็นทุกข์กายบ้างไหม ตามความเป็นจริง แต่ละคนก็แต่ละอย่าง ไม่ได้หมายความว่าต้องเหมือนกัน เพราะฉะนั้นสภาพธรรมคือตรงในขณะนั้น และสิ่งที่เกิดขึ้นนั้นก็ดับไปอย่างรวดเร็ว แต่จะเกิดซ้ำสืบต่อจนกระทั่งปรากฏลักษณะนั้นได้บ่อยๆ นั่นก็คือเจตสิกซึ่งมีความสำคัญเป็นที่ยึดถืออย่างเหนียวแน่นมาก เป็นเวทนาขันธ์
ที่มา ...