ความเข้าใจในสัมมาสติที่ระลึกในสิ่งที่กำลังปรากฏ

ขณะนี้ ผู้ใดบ้างที่ยังไม่ทราบลักษณะของสติ แต่ถ้าฟังมาพอสมควร ก็พอจะทราบได้ว่า สัมมาสติ เป็นลักษณะที่ระลึกทันทีที่สิ่งที่กำลังปรากฏ ในขณะนี้มีตา มีหู มีจมูก มีลิ้น มีกาย มีใจ ขณะที่หลงลืมสติ คือขณะที่ไม่ได้ใส่ใจรู้ลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏ ผิดกันเพียงเล็กน้อยเท่านั้นเอง

ขณะที่หลงลืมสติ คือ ขณะที่ไม่ได้ใส่ใจพิจารณาลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏ แต่ถ้าเป็นขณะที่มีสติไม่หลงลืมสติแล้ว ก็ระลึกลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏ รู้ชัดหรือว่าเริ่มรู้ในลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏ ทางหนึ่งทางใด ได้ทุกขณะ ทางตาก็ได้ ทางหูก็ได้ จมูกก็ได้ ลิ้นก็ได้ กายก็ได้ ใจก็ได้ ขอให้ทราบลักษณะของสติให้ชัดเจน เพื่อว่าท่านจะได้ไม่มีความต้องการ เพราะเหตุว่าการเจริญสติปัฏฐาน อาศัยความเข้าใจไม่ต้องทำอะไรจริงๆ เพราะอะไร ขณะนี้เห็น ต้องทำไหม การได้ยินก็เหมือนกัน มีการได้ยินเกิดขึ้นปรากฏแล้วเพราะมีเหตุปัจจัยให้เห็น มีเหตุปัจจัยให้ได้ยิน ในขณะนี้ถ้าจะคิดจะนึกก็มีเหตุปัจจัยให้คิดให้นึก ถ้าจะเป็นสุขเป็นทุกข์ก็มีเหตุปัจจัยให้เกิดสุขในขณะนี้ ให้เกิดทุกข์ในขณะนี้ ถ้าจะชอบไม่ชอบก็มีเหตุปัจจัยที่ทำให้เกิดชอบไม่ชอบในขณะนี้ มีเหตุปัจจัยที่ทำให้ทุกขณะของจิตเกิดขึ้นเป็นไป มีเหตุปัจจัยที่ทำให้สภาพธรรมแต่ละขณะที่กำลังปรากฏในขณะนี้เกิดปรากฏการณ์แล้ว เพราะฉะนั้น พรุ่งนี้เก็เหมือนกัน ต้องทำไหม ที่จะให้เห็น ให้ได้ยิน ไม่ต้องเลย มีเหตุปัจจัย เรียบร้อยเสร็จสรรพมาในอดีต ที่จะให้การเห็นพรุ่งนี้ก็มีเหมือนในขณะนี้ การได้ยินพรุ่งนี้ก็มี การคิดนึกก็มี ความสุขความทุกข์ก็มี เพราะฉะนั้นผู้ที่เจริญสติปัฏฐานนั้นเจริญปัญญา ด้วยการที่สติระลึกลักษณะของสิ่งที่มีเหตุปัจจัยทำให้เกิดขึ้นเป็นปกติในชีวิตประจำวัน จึงจะชื่อว่า เริ่มรู้สภาพธรรมทั้งหลายตามความเป็นจริง

นี่เป็นการที่จะทำให้ท่านผู้ฟังไม่เข้าใจคลาดเคลื่อนในเรื่องของการเจริญสติปัฏฐาน แล้วก็จะทำให้เข้าใจมหาสติปัฏฐานชัดเจนถูกต้องขึ้นว่า ด้วยเหตุใดในกายานุปัสสนาสติปัฏฐานก็ดี ในเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐานก็ดี จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐานก็ดี ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐานก็ดี จึงรวมทุกสิ่งทุกอย่างที่เป็นของจริง ไม่ว่าจะเป็นภายในหรือภายนอก เพื่อให้เป็นเครื่องระลึกของจิต เพราะว่าปุถุชนนั้นหลงลืมสติ ถ้าคิดว่าขณะนั้นเจริญสติปัฏฐานไม่ได้ ขณะนี้เจริญสติปัฏฐานไม่ได้ ก็ยิ่งเป็นปัจจัยให้หลงลืมสติมากขึ้น แต่ในมหาสติปัฏฐานนั้นไม่เว้นอะไรเลย ทุกอย่างที่เป็นของจริง ไม่ว่าจะเป็นที่กายของตนเองหรือว่าผู้อื่น เวทนาของตนเองหรือของผู้อื่น จิตของตนเองหรือผู้อื่น ธรรมทั้งหลายทั้งภายใน และภายนอก เป็นเครื่องให้สติระลึกแล้วก็รู้ชัดว่าไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคลได้ทั้งสิ้น