รูปมีความสำคัญเพราะมีนามธรรมที่รู้รูปนั้น

ถ้าท่านผู้ฟังจะพิจารณาชีวิตในวันหนึ่ง ๆ และได้เข้าใจเรื่องของปกตูปนิสสยปัจจัยแล้ว ก็จะเห็นความสำคัญของนามธรรม ซึ่งเป็นสภาพที่รู้อารมณ์ เพราะแม้ว่ารูปจะสำคัญ โดยเป็นปัจจัยต่าง ๆในภูมิที่มีขันธ์ ๕ ถ้าไม่มีรูปเป็นปัจจัยแล้ว นามธรรมก็เกิดไม่ได้ แต่แม้ว่ารูปจะสำคัญโดยเป็นปัจจัยต่าง ๆ แต่ที่รูปจะสำคัญได้นั้น ก็เพราะเหตุว่ามีนามธรรมที่รู้รูปนั้น ถ้าไม่มีนามธรรมเลย ถึงรูปจะเป็นอย่างไร ก็ไม่มีใครรู้ ไม่มีใครเดือดร้อน ถ้าในทะเลมีพายุ แต่ไม่มีใครอยู่กลางทะเล ไม่มีการรู้ความปั่นป่วนของพายุกลางทะเล ก็ไม่ต้องเป็นทุกข์อะไร หรือแม้แต่ร่างกายของทุกท่านต้องมีการบริโภคอาหารเพื่อที่จะดำรงชีวิตอยู่ แต่ว่าความสำคัญอยู่ในขณะไหน ในขณะที่สุขหรือทุกข์ปรากฏทางกาย

ลองพิจารณาดูนะคะ ถ้าไม่หิว และชีวิตสามารถจะดำรงอยู่ได้ เป็นไปได้โดยไม่ต้องรับประทานอาหาร อาหารซึ่งเป็นรูปจะมีความจำเป็นอะไรไหม ถ้าไม่หิว และถ้าร่างกายสามารถจะดำรงอยู่ได้โดยไม่ต้องรับประทานอาหาร อาหารก็ไม่มีความสำคัญอะไรเลย แต่ที่อาหารสำคัญ ก็เพราะเหตุว่าอาหารประกอบด้วยธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม คือมหาภูตรูป ๔ และประกอบด้วยสี กลิ่นรสโอชา โอชาเป็นอาหารรูปคือ เป็นรูปซึ่งจะทำให้รูปอื่นเกิดขึ้น เพราะฉะนั้นความสำคัญของอาหารซึ่งรับประทานหรือบริโภคประจำวันนี้ เฉพาะโอชารูปเท่านั้นซึ่งเป็นอาหารรูป แต่ว่าอย่างอื่น สี กลิ่น รสก็เป็นรูปซึ่งปรากฏทางตาทางจมูก ทางลิ้น และแม้ธาตุดิน น้ำ ไฟลม ก็เป็นส่วนสำคัญที่บำบัดความหิว เมื่อกำลังบริโภคอยู่ก็เป็นอาหารใหม่ เมื่อย่อยหมดแล้วก็เป็นอาหารเก่า แต่แสดงให้เห็นว่า ไม่สามารถที่จะบริโภคเพียงรูปซึ่งเป็นอาหารคือ โอชะ แต่ต้องบริโภคทั้งหมด คือ ทั้งธาตุดินน้ำ ไฟลม สีกลิ่น รส ซึ่งโอชะรวมอยู่ด้วยในที่นั้น

ขณะที่บริโภคอาหาร รสกระทบลิ้น มีการลิ้มรส ขณะนั้นเป็นจิตซึ่งลิ้มรสทางทวารหนึ่ง คือ ทางชิวหาทวาร และเมื่อบริโภคอิ่มแล้ว ความหิวหายไป ก็ต้องหยุดบริโภค บริโภคต่อไปไม่ได้ และในขณะต่อไปใครจะสนใจหรือไม่สนใจว่า รูปจะย่อยไป จะเป็นประโยชน์แก่ร่างกายอย่างไรบ้าง ก็หมดเรื่องที่จะต้องเดือดร้อน เพราะเหตุว่าความเดือดร้อนมีอยู่ในขณะที่กายเป็นทุกข์เพราะความหิว

แต่เมื่อบริโภคอาหารแล้วความหิวหมดไปแล้ว มีใครติดตามไปคิดถึงความสำคัญของรูปบ้างไหม ในวันหนึ่ง ๆ หรือว่าเมื่ออิ่มแล้วก็ไม่ต้องคิดถึง ไม่ว่าจะเป็นธาตุดิน น้ำลมไฟ หรือว่าเป็นอาหาร หรือว่ากำลังเป็นอาหารใหม่ซึ่งกำลังย่อย หรือว่าเป็นอาหารเก่า

เพราะฉะนั้นก็จะเห็นได้ว่า ความสำคัญของรูปที่มีได้ เพราะเหตุว่ารูปเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดสุขหรือทุกข์ทางกาย ถ้าไม่มีนามธรรมซึ่งรู้อารมณ์หรือรู้รูป จะไม่เดือดร้อนเลย ใครจะผ่าตัดหัวใจออก แต่ไม่รู้สึก เดือดร้อนไหมคะ หัวใจซึ่งคิดว่าสำคัญมาก แต่เพียงนามธรรมไม่เกิดขึ้นรู้อารมณ์ หรือไม่รู้ลักษณะของรูป ไม่เดือดร้อนเพราะกาย ก็ไม่เดือดร้อนอะไร ใครจะผ่าตัดหัวใจออกไปอย่างไร ก็ไม่เป็นอะไรทั้งสิ้น ถ้าขณะนั้นนามธรรมไม่เกิดขึ้นรู้อารมณ์ที่เป็นสุขหรือเป็นทุกข์ทางกาย

เพราะฉะนั้น การศึกษาวิทยาศาสตร์การแพทย์ หรือศาสตร์สาขาต่าง ๆ วิชาการต่าง ๆ ซึ่งทุกท่านคิดว่ามีความสำคัญมาก เป็นปัจจัยซึ่งสำคัญปัจจัยหนึ่ง ก็ควรที่จะได้รู้ความจริงว่า เป็นเพียงการรู้เรื่อง รู้อรรถบัญญัติของรูปต่าง ๆแต่ไม่ใช่การรู้ลักษณะของรูปที่ปรากฏจริงๆทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ เพราะฉะนั้นก็ไม่สามารถที่จะทำให้รู้ลักษณะของรูปธรรมและนามธรรมตามความเป็นจริงได้ ในขณะที่เพียงรู้อรรถบัญญัติ คือ รู้เรื่องรูป