ปฏิสนธิจิตทุกดวง และอรูปวิบากจิต ๔

มีข้อสงสัยสำหรับปัจฉาชาตปัจจัยไหมคะ ถ้าโดยละเอียดก็จะทราบได้ว่า จิตที่ไม่เป็นปัจฉาชาตปัจจัยนั้น ได้แก่ ปฏิสนธิจิตทุกดวงและอรูปวิบากซึ่งทำกิจปฏิสนธิในอรูปภูมิ ๔ ดวง

ปฏิสนธิจิตเกิดพร้อมกับรูปในขณะที่เกิดขึ้น เพราะฉะนั้นปฏิสนธิจิตในขณะนั้นไม่ได้เกิดภายหลังรูปจึงไม่เป็นปัจฉาชาตปัจจัยแต่รูปซึ่งเกิดพร้อมกับปฏิสนธิจิตแล้วยังไม่ดับ จิตต่อ ๆ มาซึ่งเกิดทุกดวงอุปถัมภ์รูปทุกรูปซึ่งเกิดก่อนและยังไม่ดับ

นี่เป็นการไม่แยกกันของนามธรรมและรูปธรรมในภูมิซึ่งมีขันธ์ ๕ ถึงแม้ว่านามธรรมเป็นอย่างหนึ่ง รูปธรรมเป็นอย่างหนึ่ง แต่เพราะเกิดในที่ ๆ เดียวกัน คือในรูปร่างกายเดียวกัน ก็เป็นปัจจัยโดยอุปถัมภ์ แม้ว่านามธรรมที่เกิดภายหลังก็อุปถัมภ์รูปที่เกิดก่อน