จิตสามารถรู้อารมณ์ได้ทุกอย่าง
ผู้ฟัง จิตเป็นสภาพที่รู้แจ้งอารมณ์ คำว่า ”อารมณ์” ขอความเข้าใจว่า อะไรเป็นอารมณ์ได้บ้าง จิตจะเป็นอารมณ์ของจิตได้ หรือไม่
ท่านอาจารย์ ถ้าศึกษาธรรมตั้งแต่ต้นแล้วไม่ลืม ไม่เปลี่ยนเป็นสอง ธรรมต้องเป็นธรรม ใครเปลี่ยนแปลงแก้ไขไม่ได้เลย ลักษณะของสภาพธรรมต้องเป็นอย่างนั้น เช่น จิตเป็นสภาพที่รู้อารมณ์ “อารมณ์” คือสิ่งที่จิตกำลังรู้ เฉพาะสิ่งที่กำลังปรากฏ และจิตกำลังรู้สิ่งนั้นจึงเป็นอารมณ์ได้ สิ่งใดก็ตามแม้มีแต่ถ้าขณะนั้นจิตไม่ได้รู้ ขณะนั้นก็ไม่ใช่อารมณ์ของจิต ต่อเมื่อใด จิตใด ของใคร ขณะไหน จิตเกิดขึ้นเมื่อใด รู้อะไร สิ่งนั้นเป็นอารมณ์ของจิต
เพราะฉะนั้น จะเข้าใจคำว่าอารมณ์ได้ นี่คือ จิตเป็นสภาพที่สามารถรู้อารมณ์ อีกประการหนึ่งที่ลืมไม่ได้คือ จิตสามารถรู้อารมณ์ได้ทั้งหมด เพราะฉะนั้นคำว่าทุกอย่างคือไม่มีเว้น ไม่ว่าจะไปที่ไหนตรงไหนก็ตาม จิตสามารถที่จะรู้อารมณ์ได้ทุกอย่าง แล้วแต่ว่าจะเป็นจิตประเภทใด เช่น จิตเห็น จิตได้ยิน เป็นต้น จิตเหล่านี้จะไปรู้นิพพานไม่ได้ ต้องเป็นจิตที่เป็นโลกุตตระจิต ประกอบด้วยโลกุตตระปัญญาจึงสามารถที่จะมีนิพพานเป็นอารมณ์ได้ แต่ไม่ได้หมายความว่าจิตไม่สามารถรู้นิพพานได้ ถ้าจิตไม่สามารถรู้นิพพานได้ จิตก็ไม่มีประโยชน์ เพราะเหตุว่าจะรู้แต่เพียงสภาพธรรมที่เกิดดับเท่านั้น เพราะฉะนั้น การที่ได้ฟังแล้ว ต้องให้มีความเข้าใจที่มั่นคง ว่า จิตเป็นสภาพที่รู้อารมณ์ และ จิตสามารถรู้อารมณ์ได้ทุกอย่าง
ที่มา ...