ฌานจิตที่เป็นมหัคคตจิตไม่เป็นปัจจัยให้เกิดวิญญัติ

สำหรับจิตประเภทที่เป็นฌานจิต มหัคคตจิต ไม่ว่าจะเป็นอรูปฌานกุศล รูปาวจรกุศล อรูปาวจรกุศล หรือเป็นมัคคจิต เป็นผลจิต สำหรับผู้ที่ยังไม่ใช่พระอรหันต์ หรือว่าเป็นรูปาวจรกิริยาจิต หรืออรูปาวจรกิริยาจิตสำหรับผู้ที่เป็นพระอรหันต์แล้ว ขณะนั้นเป็นปัจจัยให้เกิดรูป และอุปถัมภ์อิริยาบถ แต่ไม่เป็นปัจจัยให้เกิดวิญญัติ

เพราะฉะนั้นผู้ที่อบรมเจริญความสงบมีความชำนาญมาก และฌานจิตจะเกิดขณะไหนในก็ได้ เช่น ท่านพระสารีบุตรในขณะที่ถวายอยู่งานพัด ฌานจิตของท่านเกิดสลับกับกามาวจรจิต ที่ทำให้เกิดอิริยาบถคือ การถวายอยู่งานพัดในขณะนั้น และฌานจิตซึ่งเกิดคั่นก็อุปถัมภ์อิริยาบถนั้นให้เป็นไปอย่างนั้นได้โดยตลอด