ในภูมิที่มีขันธ์ ๕ ภวังคจิตทั้งหมดเกิดที่หทยวัตถุ

เพราะฉะนั้นขอทบทวนเรื่องของปัจจัยที่ได้ศึกษาแล้วว่า วิถีมุตตจิต ซึ่งไม่ใช่วิถีจิต ได้แก่ภวังคจิต ซึ่งภวังค์ใดมีอารมณ์ภายนอกกระทบทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ภวังค์นั้นชื่อว่า“อตีตภวังค์” เพื่อให้รู้ว่ารูปเกิดขณะไหน และกระทบขณะไหน

ขณะที่กำลังนอนหลับ มีเสียงกระทบโสตปสาท เป็นอตีตภวังค์ไหม ? อตีตภวังค์ เสียงมีสิทธิจะกระทบกับโสตปสาทไหม ? หรือเสียงไม่มีสิทธิ ? มี กระทบได้ไหม ? ได้ เมื่อกระทบปสาทแล้ว เมื่อเสียงกระทบกับโสตปสาทรูปแล้ว กระทบกับภวังคจิตด้วยได้ไหม ? ได้

เพราะฉะนั้นก็อาจจะเป็นอตีตภวังค์อตีตภวังค์หรืออาจจะมีภวังคจลนะเกิด แต่ถ้าวิถีจิตไม่เกิด ขณะนั้นก็มีแต่ภวังคจิต ซึ่งไม่ใช่จิตใด ๆ ซึ่งรู้อารมณ์ที่กระทบทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย เพราะเหตุว่าถ้าเป็นภวังคจิตแล้ว ไม่รู้อารมณ์ใด ๆทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ

เพราะฉะนั้นไม่ว่าจะเป็นอตีตภวังค์ หรือภวังคจลนะ หรือภวังคุปัจเฉทะในภูมิที่มีขันธ์ ๕ แล้ว ขณะที่กำลังนอนหลับสนิทแล้วภวังคจิตเกิด ในขณะนั้นจิตเหล่านั้นเกิดที่หทยวัตถุ เพราะเหตุว่ารูปซึ่งเป็นที่เกิดของจิตมีเพียง ๖ รูป ได้แก่จักขุวัตถุ ๑ โสตวัตถุ ๑ ฆานวัตถุ ๑ ชิวหาวัตถุ ๑ กายวัตถุ ๑ และหทยวัตถุ ๑

เพราะฉะนั้นทุกครั้งที่รู้ว่า จิตประเภทใดเกิด ก็ควรที่จะได้ทราบด้วยว่า จิตดวงนั้น ประเภทนั้นเกิดที่ไหน เพราะฉะนั้นทราบแล้วว่า ภวังคจิตทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นอตีตภวังค์ หรือภวังคจลนะ หรือภวังคุปัจเฉทะเกิดที่หทยวัตถุ

ภวังคจิตของสัตว์เดรัจฉานเกิดที่ไหน ไม่ว่าจะเป็นช้าง ม้า นกหนู มด ภวังคจิตเกิดที่หทยวัตถุ ไม่มีข้อยกเว้นเลย ในภูมิที่มีขันธ์ ๕ แล้วรูปซึ่งเป็นที่เกิดของจิต มีเพียง ๖ รูปถ้าไม่ใช่ทวิปัญจวิญญาณจิต ๑๐ ดวง จิตอื่นๆทั้งหมดต้องเกิดที่หทยวัตถุ