วิถีจิตที่ ๗ - ตทาลัมพณจิต - ที่เกิด - ปัจจัยต่างๆ
ถาม ตทาลัมพนจิตเกิดที่ไหน ?หทยวัตถุ ตอบไม่ยากเลย
ไม่ว่าจะเป็นจิตประเภทไหน ชื่ออะไรก็ตาม จะเคยได้ยินมาก่อน หรือไม่เคยได้ยินมาก็ตาม ถ้าไม่ใช่จักขุวิญญาณ ๒ ดวงโสตวิญญาณ ๒ ดวงฆานวิญญาณ ๒ ดวงชิวหาวิญญาณ ๒ ดวงกายวิญญาณ ๒ ดวงแล้วต้องเกิดที่หทยวัตถุทั้งหมด ในภูมิที่มีขันธ์ ๕
ตทาลัมพนจิตเป็นปัจฉาชาตปัจจัยหรือเปล่า ?เป็น ง่ายมาก คือจิตทุกดวง นอกจากปฏิสนธิจิตแล้ว เป็นปัจฉาชาตปัจจัยแก่รูปซึ่งเกิดก่อนทั้งนั้น
ถาม ตทาลัมพนจิตเป็นอาเสวนปัจจัยหรือเปล่า ไม่เป็น
ถาม เพราะอะไร ? เพราะเป็นวิบากจิต
หลังจากที่ตทาลัมพนจิตดับไปแล้ว จิตอะไรเกิดต่อ ? โดยอนันตรปัจจัย ภวังคจิตเกิด ไม่มีใครยับยั้งได้ จะไม่ให้ภวังคจิตเกิดได้ไหม ? ถ้าตทาลัมพนจิตดับไปแล้ว จะไม่ให้ภวังคจิตเกิดได้ไหม ? ถ้าไม่มีภวังคจิตเกิดคั่น จิตที่เกิดต่อเป็นอะไร ?
เวลาที่วิถีจิตทางปัญจทวารดับหมด โดยตทาลัมพนจิตก็ดับ รูปซึ่งเกิดตั้งแต่อตีตภวังค์ คือทันทีที่เกิดก็กระทบกับปสาทและกระทบกับอตีตภวังค์มาดับพร้อมกับการดับของตทาลัมพนะ เพราะเหตุว่าตั้งแต่อตีตภวังค์จนถึงตทาลัมพนจิตจิตเกิด – ดับ ๑๗ ขณะ
เพราะฉะนั้นรูปนั้นก็ดับเป็นอดีต เมื่อรูปนั้นดับไปแล้ว จิตต้องเป็นภวังค์ แต่ถ้าภวังคจิตไม่เกิด จะเป็นอะไร ? จุติจิตเกิด
เพราะฉะนั้นเวลานี้ยังไม่มีจุติจิตเกิด ก็ต้องเป็นภวังคจิตเกิดต่อ แล้วคั่นอยู่หลายขณะ ก่อนที่มโนทวารวิถีจิตจะเกิดขึ้นรู้อารมณ์ต่อจากทางตาซึ่งกำลังเห็น