กรรมทำให้จิตเกิดดับสืบต่อหลังจากปฏิสนธิจิตดับไป
ท่านอาจารย์ ปฏิสนธิจิตคือขณะแรกเป็นวิบาก แค่นั้นพอ หรือไม่
ผู้ฟัง ก็น่าจะพอ
ท่านอาจารย์ พอก็คือว่ารับผลอย่างไร ถ้าพอ ถ้าเกิดทุกชีวิตเหมือนกันหมดเลย เกิดในสวรรค์ เกิดในนรก เกิดเป็นเปรต เป็นสัตว์เดรัจฉาน ผลเหมือนกันเลย คือไม่ได้เห็นอะไร ไม่ได้ยินอะไร ไม่ได้กลิ่น ไม่ลิ้มรส ไม่รู้รสอะไร ไม่คิดนึกอะไร พอ หรือไม่เท่านั้น กรรมที่ได้กระทำไว้มากมาย บางครั้งก็เป็นกรรมที่ทารุณมาก หรือว่าเป็นกรรมที่เป็นกุศลที่ประณีตมาก และให้ผลเพียงแค่เกิดมาไม่เห็น ไม่ได้ยิน ไม่ได้กลิ่น ไม่ลิ้มรส ไม่รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส ไม่คิดนึก อะไรเลยทั้งสิ้น พอ หรือไม่เท่านั้น เพราะฉะนั้นกรรมไม่ได้ทำให้ปฏิสนธิจิตเกิดเพียงหนึ่งขณะแล้วดับไป แต่กรรมนั้นเองก็ยังทำให้จิตเกิดดับสืบต่อ แต่ยังคงเป็นชาติวิบากยังไม่สิ้นสุดความเป็นบุคคลนั้นเลย ต้องเป็นบุคคลนี้ไปจนกว่าจะสิ้นสุดกรรมที่ผลทำให้เป็นบุคคลนี้ หมดสิ้นเมื่อไหร่ ที่ภาษาไทยใช้คำว่า “ถึงแก่กรรม” ก็จะทำให้จากโลกนี้ไป จะเป็นบุคคลนี้อีกไม่ได้เลย จะกลับมาเป็นคนนี้อีกสักชั่วหนึ่งขณะจิตก็ไม่ได้ นี่ก็คือเป็นเรื่องของสภาพธรรมที่จะต้องเข้าใจขึ้นในชีวิตจริงๆ เพื่อที่จะได้รู้ว่าขณะใดที่เป็นกุศล ต้องเป็นเหตุที่จะให้เกิดผลที่เป็นกุศลวิบาก และขณะใดที่เป็นอกุศลกรรมก็จะทำให้เกิดผลที่เป็นอกุศลวิบาก ขณะนี้ไม่มีเราใช่ หรือไม่ มีจิต มีเจตสิก มีรูป และจิตก็ต่างกันเป็น ๔ ชาติ จิตที่เป็นกุศลก็มี จิตที่เป็นอกุศลก็มี จิตที่เป็นวิบากก็มี และเหลืออีกชาติเดียวคือจิตที่เป็นกิริยา
ที่มา ...