จิตที่เกิดขึ้นเป็นไปในชาติหนึ่งชาติใดใน ๔ ชาติ

ผู้ฟัง หากจะสรุปว่า กายคือสื่อกลางได้รับกุศลวิบาก และอกุศลวิบากเพื่อไปกระทบสู่จิต จะสรุปอย่างนี้ได้ หรือไม่

ท่านอาจารย์ เราไม่จำเป็นต้องคิดถึงเรื่องอื่นเลย นอกจากสิ่งที่เราได้ฟัง ถ้าเวลานี้เรากำลังได้ฟังเรื่องชาติของจิตว่ามี ๔ ชาติ เราก็คิดเรื่อง ๔ ชาติ ให้เกิดความเข้าใจว่า แต่ละชาติปะปนกันไม่ได้ คือกุศลจิตจะเป็นวิบากจิตไม่ได้ วิบากจิตจะเป็นอกุศลจิตไม่ได้ หรือวิบากจิตจะเป็นกิริยาจิตไม่ได้ เพราะว่าจิตเกิดขึ้น ๑ ขณะต้องเป็นประเภทหนึ่งประเภทใด หรือชาติหนึ่งชาติใดใน ๔ ชาติ ถ้าใช้คำว่า "วิบากจิต" คือจิตที่เป็นประเภทผล ไม่ใช่เป็นเหตุ

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 20