จิตเกิดไม่เป็นไปตามความต้องการของใครเลย
ผู้ฟัง คือเราสนับสนุนให้เพื่อนทำกุศล มันน่าจะมีกุศลวิบากเกิดขึ้นบ้าง เป็นไปได้ หรือไม่
ท่านอาจารย์ แล้วแต่การสะสมของบุคคลนั้น ถ้าอย่างนั้นทุกคนก็ช่วยคนอื่นได้เลย ให้มีปัญญามากๆ ให้เข้าใจมากๆ ให้ทำกุศลกรรม ไม่ให้ทำอกุศลกรรมเลย ไม่ให้อกุศลจิตเกิดเลย พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพิจารณาอัธยาศัยของสัตวโลก เพราะฉะนั้นก็ได้ทรงแสดงพระธรรมเพื่ออนุเคราะห์บุคคลที่ได้สะสมปัญญามา และสำหรับผู้ที่ยังไม่ได้สะสมปัญญามา ถ้ามีฉันทะ อัธยาศัยที่จะฟัง ที่จะพิจารณา เพราะว่า ถ้าเราศึกษาสภาพของจิตหนึ่งขณะที่เกิดขึ้นว่าไม่เป็นไปตามความต้องการของใครเลย ไม่เป็นไปตามความคิดของใครเลย แต่จะมีปัจจัยตั้งแต่ละเอียดมาก ที่สะสมมานานแสนนานก็ยังเป็นปัจจัย จนกระทั่งถึงแม้ขณะที่ผ่านไปเมื่อครู่นี้เองก็เป็นปัจจัย ก็แสดงให้เห็นว่า ถ้าเราเข้าใจจริงๆ ถึงการเกิดขึ้นของจิตหนึ่งขณะ พร้อมด้วยปัจจัยต่างๆ เราจะรู้ได้จริงๆ ว่า ทุกอย่างต้องอาศัยปัจจัย เพราะฉะนั้นการมีโอกาสได้ยินได้ฟังธรรม ทุกคนได้ยินได้ฟัง หรือไม่ บางคนได้ฟังพระธรรมจากการหมุนพบในวิทยุก็หลายคน อะไรที่เป็นปัจจัย และก็ถึงแม้ว่าได้ยินได้ฟังแล้ว บางคนก็เดินผ่านไปเลย ไม่สนใจ อะไรเป็นปัจจัยให้เป็นอย่างนั้น บางคนก็สนใจทันที ศึกษาทันที อะไรทำให้เป็นอย่างนั้น เพราะฉะนั้นทุกอย่างไม่ได้อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครเลย พร้อมด้วยเหตุปัจจัยที่จะให้สภาพธรรมใดเกิดขึ้นปรากฏเป็นอย่างนี้ในขณะนี้ เป็นอย่างอื่นไม่ได้ ก็ทำทำให้เราเข้าใจความหมายของคำว่า “อนัตตา” ยิ่งขึ้น แต่ก็ต้องรู้ว่าเสียงที่จะได้ยิน ต้องมีปัจจัยที่จะให้ได้ยิน และเมื่อได้ยินแล้วจะเกิดฉันทะ เกิดศรัทธา หรือไม่เกิด หรือจะเกิดปัญญาระดับไหนก็แล้วแต่ปัจจัย
ที่มา ...