เจตนาเจตสิกเป็นขันธ์อะไร

ถ้ากล่าวโดยขันธ์เจตนาเจตสิกเป็นขันธ์อะไร ขันธ์มี ๕คือ

รูปขันธ์ ๑ เวทนาขันธ์ ๑ สัญญาขันธ์ ๑สังขารขันธ์ ๑ วิญญาณขันธ์ ๑

“รูปขันธ์”ได้แก่รูปทุกรูป ทุกประเภท เป็นรูปขันธ์

“เวทนาขันธ์”ได้แก่ความรู้สึกไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกดีใจเป็นโสมนัสเสียใจเป็นโทมนัสหรืออทุกขมสุขหรืออุเบกขาเฉย ๆ ก็เป็นเวทนาขันธ์

เพราะฉะนั้นเจตสิกที่นอกจากเวทนาเจตสิกและสัญญาเจตสิกแล้วเป็นสังขารขันธ์

เพราะฉะนั้นเจตนาเจตสิกเป็นขันธ์อะไร ? เป็นสังขารขันธ์ เป็นสภาพธรรมที่ปรุงแต่งยิ่งกว่าสังขารขันธ์อื่น

เพราะฉะนั้นในปฏิจจสมุปบาท จึงแสดงว่า

อวิชชาเป็นปัจจัยแก่สังขาร ซึ่งหมายความถึงปุญญาภิสังขารได้แก่เจตนาเจตสิกซึ่งเกิดกับกุศลจิตที่เป็นกามาวจรกุศลและรูปาวจรกุศลอปุญญาภิสังขารได้แก่เจตนาเจตสิกซึ่งเกิดกับอกุศลจิตอเนญชาภิสังขาร ได้แก่เจตนาเจตสิกซึ่งเกิดกับอรูปาวจรกุศล ๔ ดวง

เพราะฉะนั้นสำหรับปุญญาภิสังขารนั้นรวมกามาวจรกุศลและรูปาวจรกุศลทั้งสอง เพราะเหตุว่ายังเป็นกุศลที่เป็นไปในรูป ไม่ว่าจะเป็นกามาวจรกุศล หรือรูปาวจรกุศลก็เป็นปุญญาภิสังขาร

เมื่อจัดโดยขันธ์ เจตนาเป็นสังขารขันธ์