สติสัมปชัญญะ ต่างจาก สติปัญญาอย่างไร
ผู้ฟัง สติสัมปชัญญะกับสติปัญญาต่างกันอย่างไรคะ
ท่านอาจารย์ ขณะนี้มีปัญญาไหม ถ้ามีปัญญาขณะนี้มีสติเจตสิกเกิดร่วมด้วย แต่ก็ไม่รู้ทั้งสองอย่าง เพราะฉะนั้น เราจะไม่พูดถึงสิ่งที่ไม่รู้ สิ่งที่ไม่รู้มากมายเหลือเกินเป็นทั้งชาติทั้งชีวิต ถ้าไม่ได้ฟังพระธรรมจะไม่รู้อะไรเลย แต่เมื่อฟังเราจะไม่ข้ามขั้น ขณะนี้เราเข้าใจเรื่องจิตดีหรือยัง ว่าจิตมีสองประเภทใหญ่ๆ คือจิตที่เป็นวิถีจิตกับจิตที่ไม่เป็นวิถีจิต และจิตก็มี ๔ ชาติ
กำลังหลับสนิทอยากไม่ตื่นบ้างไหม หลับสนิทจริงๆ จะไม่อยากตื่นเป็นไปได้หรือในเมื่อหลับสนิทจริงๆ ไม่ได้เลย แต่ตื่นแล้วอยากจะหลับ ยังไม่อยากจะตื่นได้ใช่ไหมคะ
เพราะฉะนั้น การศึกษาธรรมไม่เผิน เพราะว่าเราจะต้องรู้จริงๆ ว่าขณะนั้นเป็นจิตอะไร ถ้าเรารีบร้อนตอบเพราะว่าเราอยากจะนอน และเราก็เป็นคนชอบพักผ่อน เราก็อาจจะบอกว่าไม่อยากตื่น แต่จริงๆ แล้วกำลังหลับสนิทจะไม่อยากไม่ตื่นไม่ได้ เพราะเหตุว่าไม่รู้อะไรทั้งสิ้น แต่เมื่อตื่นแล้ว เริ่มแล้วอยากจะตื่นไหม ไม่อยากจะตื่น เมื่อตื่นแล้วแต่ตอนหลับสนิทต้องทราบว่าเป็นขณะที่อะไรๆ ก็ไม่ปรากฏจนกว่ากรรมจะถึงกาลที่ให้ผล เพราะว่าใครก็ไม่สามารถที่จะบันดาลให้ตื่นหรือหลับได้ใช่ไหม ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา เพราะฉะนั้น จะหลับทั้งๆ ที่ยังอยากจะทำงาน อยากทำอะไรต่อก็หลับไปแล้วก็มี อยากจะฟังก็อาจจะหลับไปแล้วก็ได้ก็มี และที่ยังไม่อยากจะตื่นเลย อยากจะพักผ่อนก็ตื่น และตื่นแล้วด้วยอะไร ถ้าตื่นด้วยฝันขณะที่ฝันต้องไม่ลืมว่าเป็นวิถีจิตแล้ว แต่ไม่ได้อาศัยตา หู จมูก ลิ้น กาย อาศัยใจที่สะสมประสบการณ์ทั้งหมดไม่ว่าชาติไหนๆ จากขณะหนึ่งไปสู่อีกขณะหนึ่ง จิตเป็นสภาพที่สั่งสมกรรม กิเลสสั่งสมวิบาก
เพราะฉะนั้น ก็ต้องทราบว่าการที่แต่ละคนจะตื่นจะหลับ ก็แล้วแต่ว่าถ้าเป็นตื่นด้วยการฝันหมายความว่าขณะนั้นเป็นวิถีจิต ยังไม่ใช่เป็นแบบที่เรียกว่าเหมือนในขณะนี้ แต่เป็นชั่วขณะที่ระหว่างฝันก็ยังมีวิถีจิตเกิดแทรกคั่นกับภวังคจิตได้เพราะการสั่งสม
ที่มา ..