กัมมนิยาม - ไม่ว่าจะอยู่ในอากาศก็หนีไม่พ้นผลของกรรม

ข้อความในอัฏฐสาลินีจิตตุปปาทกัณฑ์มีข้อความที่พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ไม่ว่าในอากาศ ไม่ว่าในกลางทะเล ไม่ว่าจะเข้าไปสู่ในระหว่างภูเขา ย่อมไม่มีภูมิประเทศที่สัตว์สถิตอยู่แล้ว จะพึงพ้นไปจากบาปกรรมได้ แม้นี้ชื่อว่า“กัมมนิยาม” นั่นเอง

สำหรับเรื่องที่กระทำให้พระผู้มีพระภาคตรัสพระคาถานี้คือ

ไม่ว่าในอากาศ ไม่ว่าในกลางทะเล ไม่ว่าจะเข้าไปสู่ระหว่างภูเขาย่อมไม่มีภูมิประเทศที่สัตว์สถิตอยู่แล้ว จะพึงพ้นไปจากบาปกรรมได้

มีข้อความแสดงว่าสำหรับ ไม่ว่าในอากาศคือ

ในกาลแห่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ไฟไหม้บ้านใกล้ประตูเมืองสาวัตถุ ต่อนั้นกระจุกหญ้าติดไฟขึ้นไปสวมคอกา ซึ่งบินไปทางอากาศกานั้นร้องตกตายบนแผ่นดิน

ซึ่งเมื่อภิกษุได้กราบทูลเรื่องนี้แด่พระผู้มีพระภาคเจ้าในพระวิหารเชตวัน พระผู้มีพระภาคตรัสว่า

ข้อนี้มิใช่ผู้อื่นกระทำ เป็นกรรมที่เขาเหล่านั้นแหละกระทำไว้แล้วได้ทรงนำเอาอดีตนิทานคือเรื่องในครั้งก่อนมาตรัสแสดงว่า

กาเป็นคนในชาติก่อนเมื่อไม่สามารถจะฝึกโคโกงตัวหนึ่งได้ ก็ผูกใช้คำว่า เขน็ดใบไม้แห้งสวมคอแล้วจุดไฟโคตายด้วยไฟนั้นแหละบัดนี้กรรมนั้นไม่อาจจะปล่อยกานั้นแม้ไปอยู่ทางอากาศ