กัมมนิยาม - ไม่ว่าจะเข้าไปสู่ระหว่างภูเขาก็หนีไม่พ้นผลของกรรม

สำหรับข้อความที่ว่า ไม่ว่าจะเข้าไปสู่ระหว่างภูเขา

พระผู้มีพระภาคตรัสแสดงอดีตกรรมของภิกษุรูปหนึ่ง ซึ่งภิกษุรูปนี้อยู่ในถ้ำ แล้วมียอดภูเขาใหญ่ตกลงมาปิดปากถ้ำไว้ ในวันที่ ๗ ยอดภูเขาใหญ่ที่ตกลงมาปิดประตูนั้นจึงได้กลิ้งออกไปได้

ซึ่งพระผู้มีพระภาคก็ได้ตรัสแสดงอดีตกรรมของภิกษุรูปนี้ว่า เคยเป็นเด็กเลี้ยงโคในชาติก่อน แล้วได้ปิดปากประตูขังเหี้ย ซึ่งเข้าไปในรูแล้วในวันที่ ๗ก็มาเปิดให้ เหี้ยก็ตกใจกลัวตัวสั่นออกไป แต่เขาก็ไม่ได้ฆ่า เพราะฉะนั้นกรรมนั้นก็ไม่ได้เพื่อให้จะปล่อยภิกษุนั้น ผู้เข้าไปสู่ซอกภูเขานั่งอยู่ยังติดตามให้ผลได้

แม้นี้ชื่อว่า“กัมมนิยาม”นั่นเอง เพราะเหตุว่านิยามมี ๕ อย่างได้แก่

พืชนิยาม หรือพีชนิยามกำหนดที่แน่นอนของพืช ๑

อุตุนิยาม กำหนดที่แน่นอนของฤดู ๑

กัมมนิยาม กำหนดที่แน่นอนของกรรม ๑

ธัมมนิยามกำหนดที่แน่นอนของธรรมดา ๑

จิตตนิยามกำหนดที่แน่นอนของจิต ๑

ตามข้อความในจิตตุปาทกัณฑ์ ในอัฏฐสาลินี