วิปากปัจจัย ได้แก่ วิบากจิตและเจตสิกที่อาศัยกันเกิดขึ้น

สำหรับสภาพธรรมที่เป็นกุศลธรรม ได้แก่จิตและเจตสิกที่เป็นกุศลเกิดร่วมกัน สภาพธรรมซึ่งเป็นอกุศลธรรม ก็ได้แก่จิตและเจตสิกที่เป็นอกุศลเกิดร่วมกัน ฉันใดจิตและเจตสิกที่เป็นวิบากก็เกิดร่วมกัน โดยอาศัยกันเกิดขึ้น เป็น “วิปากปัจจัย”ซึ่งกันและกัน

เพราะฉะนั้นวิปากปัจจัยได้แก่ วิบากจิตและเจตสิกทำไมจึงเป็นปัจจัยทำไมจึงเป็นวิปากปัจจัย เพราะเหตุว่าจิตจะเกิดโดยไม่อาศัยเจตสิกไม่ได้ และเจตสิกจะเกิดโดยไม่อาศัยจิตไม่ได้ เพราะจิตและเจตสิกต่างเป็นวิบากคือ เป็นผลของกรรมด้วยกัน

เพราะฉะนั้นเมื่อจิตและเจตสิกซึ่งเป็นวิบากอาศัยกันเกิดขึ้น จิตที่เป็นวิบากเป็นวิปากปัจจัยแก่เจตสิกที่เป็นวิบาก และเจตสิกซึ่งเป็นวิบากก็เป็นวิปากปัจจัยแก่จิตซึ่งเป็นวิบากคืออาศัยกันเกิดขึ้น โดยต่างเป็นวิบากด้วยกันจึงเกิดร่วมกัน