ผัสสาหารนำมาซึ่งเวทนา ๓

ข้อความในปปัญจสูทนีมีว่า

ผัสสาหารที่มีผัสสะให้เกิดสุข เมื่อเกิดขึ้นก็นำมาซึ่งสุขเวทนา

เพียงสั้น ๆ เท่านี้ ท่านผู้ฟังอาจจะคิดแล้วก็พิจารณา และสติปัฏฐานก็สามารถที่จะระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏตามความเป็นจริงว่าเป็นอนัตตาไม่ใช่สัตว์ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตนเลย เพราะเหตุว่าวันหนึ่ง ๆ พอรู้สึกเป็นสุข เคยมีไหม ความรู้สึกเป็นสุขเกิดขึ้น พิจารณาระลึกรู้หรือเปล่าว่าทำไมสุขจึงเกิดได้ ถ้าปราศจากผัสสเจตสิกซึ่งกระทบสิ่งที่จะทำให้เกิดสุข สุขย่อมเกิดไม่ได้ ถูกไหมคะ แต่เวลาที่เกิดความรู้สึกเป็นสุขแล้วนี้ ลืมพิจารณาว่า เพราะผัสสะกระทบกับอารมณ์ซึ่งนำมาซึ่งสุขเวทนา สุขเวทนาจึงเกิดได้

เพราะฉะนั้นสุขเวทนาในขณะนั้น ก็ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน เกิดขึ้นเพราะปัจจัยคือ ผัสสะกระทบกับอารมณ์ซึ่งทำให้สุขเวทนาเกิด สุขเวทนาจึงเกิด แค่นี้ก็ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตนแล้ว ถ้าพิจารณาเรื่อย ๆ ในวันหนึ่ง ๆ จะยินดีกับผัสสะหรือว่าสุขเวทนาซึ่งเกิดไหมคะเพราะผัสสะนั้นเป็นปัจจัย เพียงผัสสะไม่กระทบอารมณ์ซึ่งทำให้สุขเวทนาเกิด สุขเวทนาก็เกิดไม่ได้ เพราะฉะนั้นสุขเวทนา ซึ่งคิดว่าสำคัญแล้วก็แสวงหามากมายนั้น แท้ที่จริงแล้วขึ้นอยู่กับผัสสะที่กระทบกับอารมณ์ที่ทำให้สุขเวทนา สุขเวทนาจึงเกิดได้

สำหรับเวทนาอื่นก็โดยนัยเดียวกัน ขณะใดที่รู้สึกเป็นทุกข์ เกิดทุกขเวทนาขึ้น ถ้าไม่พิจารณาก็ลืมว่า แท้จริงที่ทุกขเวทนาจะเกิดได้ ก็เพราะผัสสะกระทบกับอารมณ์ ซึ่งทำให้ทุกขเวนาเกิดนั่นเอง ถ้าขณะนั้นผัสสะไม่กระทบกับอารมณ์ที่ทำให้ทุกขเวทนาเกิด ความรู้สึกเป็นทุกข์จะมีไม่ได้

ถ้าท่านผู้ฟังมีโรคประจำตัว แต่ว่าเจริญสติปัฏฐาน จะทราบได้ว่าทุกขเวทนานั้นก็เล็กน้อย ไม่ยั่งยืน เพราะเหตุว่ากำลังเป็นทุกข์อยู่ จะเจ็บจะปวด ได้ยินแล้ว ขณะที่ได้ยิน สติระลึก ขณะนั้นไม่เจ็บ ไม่ปวด ขณะที่กำลังมีเสียงเป็นอารมณ์ เพราะเหตุว่าในขณะนั้นผัสสะไม่ได้กระทบกับอารมณ์ ซึ่งจะทำให้ทุกขเวทนาเกิด ทุกขเวทนาก็เกิดไม่ได้

เพราะฉะนั้นแม้แต่ทุกขเวทนา ก็ขึ้นอยู่กับผัสสะที่จะกระทบกับอารมณ์ที่จะทำให้ทุกขเวทนาเกิด ฉันใด วันหนึ่ง ๆ ความรู้สึกเฉย ๆ อทุกขมสุข คือ ไม่สุขไม่ทุกข์นี้ ก็มีอยู่เป็นประจำ พร้อมที่จะให้พิจารณาให้รู้ความจริงว่า ที่เฉย ๆ นี้ ก็ไม่ใช่ว่าตั้งใจจะเฉยเอง แต่เป็นเพราะผัสสเวทนากระทบกับอารมณ์ซึ่งเป็นปัจจัยให้อทุกขมสุขเวทนาเกิด ไม่ใช่กระทบกับอารมณ์ซึ่งทำให้สุขเวทนาเกิด หรือทุกขเวทนาเกิดนั่นเอง อทุกขมสุขเวทนาจึงเกิดได้ในขณะนั้น

เพราะฉะนั้นสภาพธรรมทั้งหลายนี้ พร้อมที่จะให้พิสูจน์ตามความเป็นจริง แม้แต่ในเรื่องของอาหารปัจจัย ซึ่งผัสสาหารนำมาซึ่งเวทนา ๓ ทุกขณะตั้งแต่เกิดจนกระทั่งตาย ให้ทราบว่า ไม่ว่าจะเป็นเวทนาประเภทใด ๆทั้งสิ้น ย่อมเกิดเพราะผัสสะเป็นอาหารปัจจัย

มีข้อสงสัยอะไรบ้างไหมในเรื่องนี้